Planując zmianę pracy i przygotowując się do rozmów rekrutacyjnych, warto dokładnie sprawdzić, w jaki sposób możesz rozwiązać umowę o pracę ze swoim aktualnym pracodawcą. Jednym z najczęstszych błędów, z którymi spotykam się w praktyce, jest sformułowanie „wypowiedzenie za porozumieniem stron”. Nie istnieje taki tryb rozwiązania umowy o pracę. W poniższym artykule skupimy się właśnie na rozróżnieniu dwóch najczęstszych sposobów rozwiązania umowy – z zachowaniem okresu wypowiedzenia (Kodeks Pracy, art. 30 § 1 pkt 2) oraz za porozumieniem stron (Kodeks Pracy, art. 30 § 1 pkt 1).
Rozwiązanie umowy o pracę
Rozwiązanie umowy za porozumieniem stron, jak sama nazwa wskazuje, wiąże się z zgodnym ustaleniem przez strony terminu rozwiązania umowy. Inicjatywa rozwiązania umowy może leżeć zarówno po stronie pracownika, jak i pracodawcy, jednak konieczne jest wspólne porozumienie się – każda ze stron umowy o pracę musi takie rozwiązanie zaakceptować. Jeżeli jako pracownik jesteś zdecydowany na rozwiązanie umowy, ale nie jesteś pewny, czy pracodawca zgodzi się na rozwiązanie za porozumieniem stron i czy umowa rozwiąże się w zaproponowanym przez Ciebie terminie, warto wtedy użyć w dokumencie sformułowania, że w przypadku niewyrażenia zgody przez pracodawcę na proponowany tryb rozwiązania umowy o pracę prosisz, aby ten wniosek traktować jako rozwiązanie umowy o pracę z zachowaniem obowiązującego okresu wypowiedzenia. Jeżeli tego nie zrobisz, a pracodawca odmówi rozwiązania za porozumieniem stron, to stosunek pracy będzie trwał i umowa się nie rozwiąże – ponieważ wniosek o porozumienie stron nie stanowi wypowiedzenia umowy o pracę (szczegóły – patrz niżej). Warto też podejść racjonalnie do terminu odpowiedzi na wniosek o porozumienie stron – często w przypadku zmiany pracy chcielibyśmy jak najszybciej wiedzieć, czy mamy szansę na rozwiązanie umowy w zaproponowanym przez nas terminie. Trudno jednak oczekiwać od pracodawcy decyzji w ciągu jednego dnia (szczególnie w przypadku dużych firm, gdzie taka decyzja często jest zależna od rekomendacji kilku osób). Termin dwóch tygodni od wpłynięcia pisma jest tym najczęściej stosowanym terminem na odpowiedź.
W przypadku rozwiązania umowy o pracę z zachowaniem okresu wypowiedzenia jedna strona umowy informuje drugą stronę umowy o jej rozwiązaniu z zachowaniem okresu wypowiedzenia, a ta przyjmuje to do wiadomości. Rozwiązanie umowy za wypowiedzeniem nie wymaga akceptacji pracodawcy i stosunek pracy ulega rozwiązaniu z upływem okresu wypowiedzenia, chyba że strony się porozumieją w kwestii wcześniejszego sposobu rozwiązania umowy, bez zmiany trybu, na postawie art. 36 § 6 Kodeksu Pracy. To, jak długi okres wypowiedzenia obowiązuje, może zależeć od dwóch czynników – rodzaju umowy o pracę oraz zakładowego stażu pracy.
W przypadku zatrudnienia na umowę na okres próbny okres wypowiedzenia wynosi (Kodeks pracy art. 34):
- 3 dni robocze, jeżeli okres próbny nie przekracza 2 tygodni;
- 1 tydzień, jeżeli okres próbny jest dłuższy niż 2 tygodnie;
- 2 tygodnie, jeżeli okres próbny wynosi 3 miesiące.
Natomiast w przypadku umów na czas nieokreślony oraz na czas określony (w tym także umowy na czas określony zawartej w celu zastępstwa innego pracownika) okres wypowiedzenia zależy od okresu zatrudnienia u danego pracodawcy i wynosi (Kodeks pracy art. 36):
- 2 tygodnie, jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż 6 miesięcy;
- 1 miesiąc, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 6 miesięcy;
- 3 miesiące, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 3 lata.
Warto tutaj pamiętać o tym, że do okresu zatrudnienia u pracodawcy, z którym rozwiązujemy umowę o pracę, wliczane są również okresy wcześniejszego zatrudnienia u tego pracodawcy (dotyczy to pracowników, którzy kilkukrotnie zawierali umowę o pracę z tym samym pracodawcą). Na przykład, jeżeli kilka lat temu Pan Kowalski był zatrudniony na umowę o pracę przez 2 lata w firmie X, następnie miał 3-letni epizod pracy w firmie Y i ponownie wrócił do pracy w firmie X – to sumujemy oba okresy pracy w firmie X, aby ustalić zakładowy staż pracy Pana Kowalskiego. Pamiętajmy również, że do zakładowego stażu pracy wliczają się wyłącznie umowy o pracę (czyli te uregulowane w Kodeksie Pracy – okres próbny, czas określony, czas nieokreślony).
Jak obliczyć, kiedy kończy się mój okres wypowiedzenia? Należy dokładnie sprawdzić rodzaj umowy o pracę, a jeśli jesteśmy zatrudnieni na czas określony lub nieokreślony, to również staż pracy u danego pracodawcy. Dzień składania wypowiedzenia nie wlicza się do okresu wypowiedzenia, więc trzydniowe wypowiedzenie złożone we wtorek, upłynie w piątek. Tygodniowe okresy wypowiedzenia upływają w sobotę. Nieważne, czy pracownik złoży wypowiedzenie w poniedziałek, środę czy piątek – okres jednotygodniowy upłynie w kolejną sobotę, a dwutygodniowy w sobotę za dwa tygodnie. Natomiast miesięczne okresy wypowiedzenia liczymy, biorąc pod uwagę pełne miesiące kalendarzowe – np. pracownik może złożyć wypowiedzenie 2-go, 15-go czy 30-go danego miesiąca, to jednomiesięczny okres wypowiedzenia upłynie z końcem kolejnego miesiąca kalendarzowego.
Krąży pewien potoczny mit, że jeśli uda się złożyć wypowiedzenie tuż przed trzecią rocznicą pracy, to będzie obowiązywał jednomiesięczny okres wypowiedzenia. Niestety, nic bardziej mylnego. Ponieważ okres wypowiedzenia wlicza się do stażu pracy, należy zawsze analizować staż pracy na dzień rozwiązania umowy. Przykładowo, wróćmy do naszego wspomnianego Pana Kowalskiego – załóżmy, że pracował on w firmie X od 01.03.2013 do 28.02.2015, potem w firmie Y od 01.03.2015 do 28.02.2018, następnie od 01.03.2018 ponownie w firmie X na umowie na czas nieokreślony. Przyjmując, że Pan Kowalski złoży wypowiedzenie 31.01.2019, to na dzień składania wypowiedzenia jego staż pracy w firmie X wynosi 2 lata i 11 miesięcy. Gdybyśmy przyjęli, że obowiązuje go jednomiesięczny okres wypowiedzenia i BŁĘDNIE założyli, że umowa rozwiąże się w dniu 28.02.2019, to zwróć uwagę, że w dniu 28.02.2019 Pan Kowalski osiąga staż w firmie X równy 3 lata, a zgodnie z art. 36 Kodeksu Pracy, jeśli jego staż wynosi co najmniej 3 lata (czyli staż jest większy lub równy 3 lata), okres wypowiedzenia wynosi 3 miesiące. W tym przypadku okres wypowiedzenia ulegnie przedłużeniu do 3 miesięcy i umowa rozwiąże się z dniem 30.04.2019.
Jak widać na powyższym przykładzie, sposoby i terminy rozwiązania umów nie zawsze są oczywiste. Przystępując do procesu rekrutacyjnego na wymarzone stanowisko, warto mieć te kwestie dokładnie sprawdzone, a zwłaszcza – jaki okres wypowiedzenia Cię obowiązuje i kiedy potencjalnie mógłbyś podjąć pracę u nowego pracodawcy. Jest to informacja, która może mieć wpływ na ostateczną decyzję dotyczącą nawiązania współpracy. Warto wykazać się w tym względzie znajomością prawa pracy i nie wprowadzać nikogo w błąd. Jeżeli masz wątpliwości, jaki okres wypowiedzenia Cię konkretnie obowiązuje, zawsze warto skontaktować się z osobą w HR zajmującą się tymi kwestiami i bezpośrednio u niej upewnić.
