Obligacje to papiery wartościowe o charakterze dłużnym, reprezentujące prawa majątkowe podzielone na określoną liczbę równych jednostek. Charakter dłużny wynika z tego, że emitent jest dłużnikiem właściciela obligacji (obligatariusz) i zobowiązuje się do spełnienia określonego świadczenia. Obligacje nie mogą mieć formy dokumentu i podlegają zrejestrowaniu w depozycie papierów wartościowych.
Sposób nabycia obligacji: można nabyć je od emitenta na rynku pierwotnym lub na rynku wtórnym, czyli obligacje będące już w obrocie.
Wartość nominalna – wartość zobowiązania zaciągniętego przez emitenta.
Cena emisyjna – wartość obligacji na rynku pierwotnym.
Cena czysta – wartość rynkowa obligacji, ustalana podczas sesji giełdowych, która wynika z gry popytu i podaży.
Cena brudna – jest to iloczyn wartości nominalnej i ceny rynkowej obligacji plus naliczone odsetki.
Termin zapadalności obligacji – to termin wykupu obligacji, czyli dzień w którym emitent zwraca obligatariuszowi wartość nominalną obligacji. W zależności o tego czy obligacja jest krótko-, średnio-, czy długoterminowa, termin zapadalności obligacji może nastąpić od 1 roku do kilkunastu lat.
Oprocentowanie – ustalane przez emitenta obligacji (obligacje o stałym oprocentowaniu) lub wynikające z bieżących stóp procentowych (obligacje o zmiennym oprocentowaniu).
Rentowność – stopa zwrotu inwestora z obligacji.
Rodzaje obligacji
Partycypacyjne – uprawniające do udziału w zyskach emitenta.
Zamienne – pozwalają obligatariuszowi do objęcia emitowanych przez spółkę akcji w zamian za te obligacje.
Z prawem pierwszeństwa – uprawniają właściciela obligacji do pierwszeństwa przed akcjonariuszami akcji nowej emisji.
Wieczyste – nie podlegają wykupowi, z wyjątkiem ogłoszenia upadłości lub otwarcia likwidacji emitenta, albo, gdy emitent zalega z wypłatą wynikających z obligacji świadczeń.
Przychodowe – zapewniają obligatariuszowi zaspokojenie roszczeń z pierwszeństwem przed innymi. Emitent może jednak ograniczyć wysokość kwoty lub wartość majątku przedsięwzięcia objętego świadczeniem.
Zabezpieczone – emitent obligacji zobowiązuje się do zabezpieczenia wierzytelności, które z nich wynikają, poprzez ustanowienie zastawu, hipoteki, a także innych form zabezpieczenia.
Niezabezpieczone – obligatariusz nie posiada w jakikolwiek sposób zapewnienia, że jego świadczenia wynikające z obligacji zostaną spełnione. Emitowane najczęściej przez spółki o dobrej kondycji finansowej lub spółki nieposiadających aktywów, które stanowiłyby zabezpieczenie
Uwzględniając sposób oprocentowania, wyróżnia się:
Obligacje o stałej stopie procentowej – odsetki od tego rodzaju obligacji są określone na samym początku i wypłacane są w określonych odstępach czasu.
Obligacje o zmiennej stopie procentowej- wartość kuponów może zmieniać się w czasie i jest to uzależnione od wskaźników referencyjnych takich jak: WIBOR, czyli stopa oprocentowania kredytów na rynku międzybankowym lub inne.
Obligacje zerokuponowe – nie zawierają płatności kuponów w czasie, a zyskiem obligatariusza jest różnica między ceną emisyjną a ceną nominalną obligacji.
Obligacje indeksowane – płatności kuponowe uzależnione są od wysokości wskaźnika inflacji
Podział obligacji ze względu na emitenta
Obligacje można także podzielić ze względu na to kto jest ich emitentem. Wyróżnia się:
Obligacje skarbowe – emitentem tego papieru wartościowego jest Skarb Państwa, który staje się dłużnikiem obligatariusza. Obligacje skarbowe uznawane są za jedne z najbezpieczniejszych instrumentów finansowych, ponieważ ryzyko bankructwa danego kraju jest niewielkie.
Komunalne (municypalne) – emitentem tych obligacji są jednostki samorządu terytorialnego, które środki uzyskane ze sprzedaży obligacji mogą przeznaczyć np. na realizację inwestycji współfinansowanych ze środków unijnych, spłatę wcześniejszych zobowiązań.
Korporacyjne (przedsiębiorstw) – emitowane przez spółki akcyjne lub komandytowo – akcyjne lub inne osoby prawne określone w ustawach. Charakteryzują się wyższym stopniem ryzyka inwestycyjnego ze względu na ryzyko niewypłacalności danego przedsiębiorstwa.
Zyski i ryzyka związane z inwestycją w obligacje
Zyski z obligacji to przede wszystkim odsetki od zainwestowanego kapitału. W przypadku obligacji zamiennych mamy możliwość objęcia akcji w przyszłych emisjach i udział w potencjalnych zyskach spółki. Obligacje to także dobry sposób na dywersyfikacje portfela, w zależności od tego czy wybierzemy obligacje skarbowe, komunalne czy korporacyjne, o różnym poziomie zysku i ryzyka.
Zróżnicowany poziomem ryzyka, najczęściej wynika z tego kto jest emitentem długu i powiązane jest z ryzykiem niewypłacalności emitenta, a także jego przyszłą kondycją finansową. Za najbezpieczniejsze uważa się obligacje skarbowe. Atrakcyjność obligacji uzależniona jest też od wysokości stóp procentowych. Dlatego w sytuacji niskich stóp obligacje skarbowe nie będą chętnie kupowane. Inne ryzyka powiązane z obligacjami to ryzyko inflacji, walutowe.
Przypisy
https://www.lexlege.pl/o-obligacjach/rozdzial-2-rodzaje-obligacji/9113/#
https://www.gpw.pl/slownik-terminow-gieldowych?letter=O
http://bestcapital.pl/obligacje-niezabezpieczone/
https://www.edufinanse.pl/moje-finanse/news-rentownosc-i-oprocentowanie-czyli-obligacyjny-zawrot-glowy,nId,2367857
