Według badań Polskiego Instytutu Ekonomicznego do marnowania żywności w 2018 roku przyznawało się aż 42% Polaków. Co roku marnujemy 247 kilogramów jedzenia na osobę (!), co daje nam niechlubne 5. miejsce w Unii Europejskiej. Jak świadomie robić zakupy, by zmniejszyć obciążenie środowiska, a jednocześnie zaoszczędzić pieniądze? Wystarczy trzymać się kilku prostych zasad.
Marnowanie jedzenia to ogromny problem nie tylko dlatego, że robiąc to, tracisz pieniądze, które na nie wydałeś. Straty to także zmarnowane zasoby (woda, energia, paliwo etc.) związane z jego produkcją i dystrybucją oraz niepotrzebna emisja gazów cieplarnianych. Jak wynika z danych cytowanych przez stronę Niemarnuję.pl, każdego roku z powodu wyrzucanej do śmieci żywności do atmosfery trafia 3,3 miliarda ton gazów cieplarnianych.
Część żywności marnuje się już na etapie produkcji i transportu, jednak ponad połowę marnujemy my, czyli konsumenci. Czy musi tak być? Nie: wystarczy robić mądre zakupy.
Mądre zakupy są:
- przemyślane – kupujemy tylko to, co jest naprawdę potrzebne i co zdążymy zużyć przed upływem terminu ważności,
- odpowiedzialne – wybieramy produkty, które są dobrej jakości i zostały pozyskanie z szacunkiem dla środowiska.
Co to oznacza w praktyce?
Zanim zrobisz zakupy, zadaj sobie 3 pytania:
- Czy potrzebuję tego, co zamierzam kupić?
- Gdzie ta żywność została wyprodukowana i w jakich warunkach?
- Jaki jest jej skład?
Zanim pójdziesz na zakupy
Najważniejszą rzeczą, która pomoże ci kupować żywność odpowiedzialnie, jest lista zakupów. Rada tylko z pozoru jest banalna: choć trudno w to uwierzyć, z takich list podczas każdej wyprawy do sklepu korzysta zaledwie 10% Polaków!
To prawda: nie zawsze łatwo trzymać się planu, bo sklepy robią wszystko, by czymś nas skusić (choćby ciastkiem w promocyjnej cenie, które niekoniecznie jest tak smaczne, jak wygląda…), jednak jeśli wiesz, co dokładnie chcesz kupić, łatwiej ominiesz tego typu pułapki.
Bardzo pomocny może być także jadłospis na cały tydzień, który sprawi, że nie będziesz musiał wyrzucać w połowie zużytego przecieru pomidorowego albo niezjedzonego na czas jogurtu.
Planując posiłki, weź pod uwagę produkty, które masz już w swojej spiżarni, a także zastanów się, co możesz kupić w wielopakach lub w większych pojemnikach – dzięki temu nie będziesz musiał codziennie dokupywać jedzenia w mniejszych (i na ogół droższych, licząc za litr czy kilogram produktu) opakowaniach. Jednak uważaj: zbyt duże opakowanie również może być problemem.
Uwaga!
Planując jadłospis, pamiętaj, że najczęściej marnowane produkty to:
- pieczywo
- wędliny
- świeże owoce
- warzywa
Może wcale nie musisz kupować ich tak dużo jak dotąd?
Kolejna ważna sprawa: wielorazowe torby na zakupy. Dzięki nim nie wydasz pieniędzy na jednorazówki i nie przyczynisz się do zanieczyszczania środowiska. W dyskontach można znaleźć specjalne wielorazowe woreczki na warzywa i owoce. Warto z nich korzystać, bo są trwalsze niż foliowe zrywki. Warto dodać, że każdy z takich woreczków ma kod kreskowy, który odlicza jego wagę.
I jeszcze jedno: zanim opuścisz dom, upewnij się, że nie jesteś głodny. Kupujemy oczami i producenci świetnie o tym wiedzą, kusząc nas atrakcyjnymi opakowaniami. Pamiętaj, że nie grafika nie jest najważniejsza. Tym, co naprawdę ma znaczenie, jest informacja o składzie, pochodzeniu i dacie ważności produktu.
W sklepie
Lista zakupów gotowa? Przed tobą kolejne decyzje. Który z czterech majonezów na sklepowej półce będzie dla Ciebie najlepszy? Które parówki są najzdrowsze dla dziecka? Jaki jogurt jest korzystniejszą opcją, naturalny czy owocowy?
Dokonując wyboru, zwróć uwagę na 3 rzeczy:
- Skład produktu. Warto wiedzieć, co się je. To jasne, że nie zawsze masz ochotę na organiczne marchewki i sałatę, ale nawet gdy kupujesz chipsy, zorientuj się, z czego są zrobione i jak te substancje wpływają na twoje zdrowie. Analizując skład produktów, będziesz mógł dostarczyć swojemu organizmowi odpowiednich substancji odżywczych.
- Pochodzenie produktu. Żywność z Polski i Unii Europejskiej ma często na etykiecie specjalne oznaczenia, które ułatwiają wybór. Kupując lokalnie, nie tylko wspierasz miejscową społeczność, ale także zmniejszasz swój ślad węglowy – taka żywność nie musi przebyć tysięcy kilometrów, żeby znaleźć się na twoim talerzu.
- Wygląd produktu. Spleśniały pomidor czy nadpsute jabłko nie powinny oczywiście trafić do Twojego koszyka, jednak lekko wgnieciona puszka, krzywa marchewka czy pojedynczy banan nadają się do jedzenia tak samo jak inne produkty. Kupując mniej atrakcyjną wizualnie żywność, zapobiegasz marnotrawstwu – jest duże prawdopodobieństwo, że jeśli tego nie zrobisz, sklep ją wyrzuci.
W domu
Żeby nie marnować żywności w domu:
- Przesyp wszystkie kasze, strączki i mąki do szczelnych pojemników, żeby nie zalęgły się w nich mole.
- Przekładaj zawartość słoików na talerz – jedzenie wprost ze słoika sprawia, że szybciej rozwija się w nim pleśń.
- Przedłuż życie sałaty, kiełków czy rzodkiewki, trzymając je w wodzie, pod nasączonym wodą ręcznikiem papierowym lub w zamkniętym plastikowym pojemniku. Dzięki temu dłużej będą nadawały się do spożycia.
- Nakładaj na talerz tyle, ile jesteś w stanie zjeść. W razie potrzeby zawsze przecież możesz sobie zrobić dokładkę.
- Zamrażaj, wekuj i przetwarzaj żywność, której nie jesteś w stanie wykorzystać od razu. Mrozić można nawet zupy, a w sieci znajdziesz mnóstwo przepisów na pyszne, pełnowartościowe dania, w których można wykorzystać np. czerstwe pieczywo, ugotowane ziemniaki albo skrawki wędlin.
- Dziel się. Jeśli masz za dużo jedzenia, podziel się nim z rodziną, sąsiadami, przyjaciółmi albo umieść je w lodówce społecznej.
Kupowanie żywności przez internet
W obecnych czasach zakupy przez internet to nasz chleb powszedni. Z raportu Gemius „E-commerce w Polsce 2020” wynika, że z powodu pandemii procent osób wybierających e-zakupy wzrósł aż o 11% – robi je już 73% ankietowanych. Coraz częściej robimy w ten sposób także zakupy spożywcze.
Wiele dużych marketów oferuje dowóz produktów pod drzwi. Jest to dobra opcja, kiedy nie mamy czasu albo nie możemy wyjść z domu. Przez to, że składasz zamówienie, siedząc spokojnie na własnej kanapie, zmniejsza się także ryzyko, że dokonasz nieprzemyślanych wyborów.
W internecie pojawia się też coraz więcej inicjatyw, które mają zapobiec marnowaniu jedzenia, na przykład:
- cotygodniowe subskrypcje warzyw i owoców, które normalnie by się zmarnowały, bo ich wygląd nie odpowiada standardom supermarketów,
- aplikacje, które zrzeszają sklepy i restauracje, które nie chcą wyrzucać jedzenia do kosza i tuż przed zamknięciem wystawiają je w aplikacji w bardzo korzystnych cenach.
Warto sprawdzić, czy tego typu inicjatywy nie działają także w Twojej okolicy.
Odpowiedzialne zakupy są naprawdę ważne
Niezależnie od tego, czy kupujesz online, czy w sklepach stacjonarnych, dokonuj świadomych zakupów.
Dzięki zmianie nawyków możesz zaoszczędzić sporo pieniędzy: jak podaje Puls Biznesu, przeciętna czteroosobowa rodzina wyrzuca w ciągu roku do kosza jedzenie warte około 3 tysiące złotych – to całkiem sporo, prawda? Pomyśl, ile przyjemności można sobie sprawić za taką sumę.
Starając się nie marnować jedzenia, dbasz także o planetę i jej zasoby oraz uczysz tego domowników. Przyszłość planety zależy od nas wszystkich!
Źródła:
https://www.gemius.pl/wszystkie-artykuly-aktualnosci/e-commerce-w-polsce-2020.html
