W ostatnich latach coraz więcej mówimy o dobrym samopoczuciu w pracy. Jednym z kluczowych elementów budujących tzw. wellbeing w organizacji jest docenianie – wyrażanie uznania za wykonaną pracę, postawę czy zaangażowanie.

Mity wokół docenienia

1. Przekonanie, że chwalenie może demotywować pracownika, a zbyt duża częstotliwość doceniania może sprawić, że pracownik spocznie na laurach. Badania pokazują coś zupełnie przeciwnego[1]! Docenianie pozytywnie wpływa na motywację do pracy, nastrój pracownika i jego poczucie własnej wartości, zaangażowanie, jakość wykonywanej pracy, buduje więź i zmniejsza ryzyko odejścia z organizacji. Zawsze warto docenić pracownika za działania, które są istotne z punktu widzenia celów organizacji czy zespołu, niezależnie od tego, jak długo pracuje  w firmie.
2. Poczucie, że pracownik  o dłuższym stażu już kiedyś usłyszał pochwałę i nie ma potrzeby tego powtarzać. Nic bardziej mylnego – jeśli pracownik systematycznie i konsekwentnie daje powody do chwalenia, to przełożony nie powinien tego ignorować i zakładać, że przecież pracownik wie, że robi to właściwie.
3. Stwierdzenie, że należy chwalić tylko za wyjątkowe osiągnięcia. Jeśli wykryjemy u siebie takie przekonanie, rozpocznijmy od włączenia uważności, zadania sobie pytań dotyczących jego prawdziwości oraz sięgnięcia pamięcią do własnych doświadczeń. Taka refleksja pozwoli nam zrewidować to podejście.

Jak doceniać?

Pracownika, który niedawno został zatrudniony do naszej organizacji, doceniamy, gdy zauważymy jego zaangażowanie w proces adaptacji, chęć pozyskania wiedzy i szybkiego wdrożenia. Podobnie ekspert z wieloletnim stażem w danej firmie, co do którego jego przełożony ma poczucie, że „przecież wie, że jest dobry” – w zachowaniu i postawie tej osoby można również znaleźć elementy, za które warto wyrazić uznanie. Paradoksalnie, nawet w sytuacji, kiedy pracownik czuje się niepewnie w roli, popełnia niewielkie błędy, uczy się właściwego wykonywania obowiązków, jego przełożony zawsze może dostrzec pozytywne aspekty – np. sposób naprawienia błędu, refleksję przy kolejnych działaniach czy zaangażowanie w poprawę.

Słowa mają moc – wzmacniają lub zmniejszają szansę wystąpienia zachowań, na które przełożony lub współpracownicy zwracają uwagę. Warto świadomie wykorzystywać ten efekt Kluczem efektywnego doceniania jest uważność menadżera, obserwacja działań podejmowanych przez pracowników, konsekwencja w udzielaniu regularnej informacji zwrotnej. Nie należy kumulować i zostawiać tych informacji wyłącznie na sesje oceny rocznej – to zdecydowanie zbyt rzadko.  Poczucie, że mój przełożony wie, czym się zajmuję i dostrzega pozytywne aspekty moich działań, jest dla wielu pracowników siłą napędową do zwiększania wysiłku i zaangażowania w realizację zadań.

Doceniajmy się nawzajem!

Docenianie nie odnosi się tylko do relacji przełożony-pracownik. Według badania Indeks Doceniania 73% pracowników wskazuje, że znaczenie ma sama pochwała i nie jest istotne, od kogo pochodzi. Z kolei prawie połowa respondentów wskazała, że największe znaczenie ma dla nich uznanie współpracowników[2]. Interdyscyplinarne projekty, wyzwania realizowane wspólnie przez osoby z różnych zespołów to naturalne okazje, by dziękować współpracownikom za pomoc, wkład, pomoc, pomysły czy po prostu za dobrą i efektywną współpracę. Świetnie widać to choćby na portalu Linkedin, gdziejego użytkownicy mogą korzystać z dostarczonych przez portal narzędzi takich jak rekomendacja, pochwała. Pracownicy również samodzielnie umieszczają posty, gdy chcą docenić współpracę nie tylko z ludźmi ze swojej organizacji, ale również z dostawcami, firmami szkoleniowymi i zewnętrznymi konsultantami.

Wiedząc, jak ważne jest wyrażanie uznania, firmy decydują się na promowanie kultury doceniania, aby bieżący informacja zwrotna była czymś naturalnym na różnych szczeblach organizacji. Pracownicy, chcąc pochwalić czyjąś pracę, mogą skorzystać z systemu narzędzi do przekazywania tzw. kudosów (z gr. pochwała). Mogą to być zwykłe karteczki z hasłem „dziękuję”, „dobra robota” itp., a w cyfrowym świecie maile, czy wiadomości wysłane za pośrednictwem aplikacji. Firmy umożliwiają też zespołom wspólną celebrację sukcesów. Formą docenienia są też nagrody wręczane najlepszym pracownikom, autorom projektów czy innowacji.

Aktualna sytuacja, w której przyszło nam funkcjonować, kładzie większy nacisk na zachowanie dystansu społecznego. W znacznym stopniu zmniejsza to repertuar bezpośrednich zachowań przełożonego, które jeszcze nie tak dawno były naturalne. Nowa normalność, zwiększenie wymiaru pracy zdalnej i zarządzanie zespołami rozproszonymi wymagają od menadżerów podejmowania dodatkowych, mniej oczywistych działań, jeśli chcą dotrzeć do swoich pracowników i reagować na ich potrzebę docenienia i chwalenia. Już nie tylko słowna pochwała czy inny komunikat werbalny, które teraz zmieniły formę na rozmowę telefoniczną, wideorozmowę czy telekonferencję, ale także częstsze wykorzystywanie w tych celach e-maili, SMSów, MMSów, czatów, forów, portali społecznościowych, czy aplikacji stworzonych specjalnie do tego celu. Przy ograniczeniu nagród finansowych, benefitów i szkoleń, z czym mierzy się coraz więcej firm, kwestia komunikowania pozytywnej informacji zwrotnej, wyrazów uznania, podziękowań i pochwał zyskała jeszcze bardziej na znaczeniu. Z cytowanego już raportu Indeks Doceniania 2019 wynika, że bycie docenianym jest ważne dla 99% pracowników[3] i to najlepszy argument, by przekonać pracodawców, jak istotna jest ta kwestia w każdej organizacji.

---