To, że na zakupy najlepiej iść z własną torbą, dla większości z nas jest już oczywiste. A jak powinna być opakowana żywność, którą do niej włożymy? Sprawa nie jest tak prosta, jak na ogół sądzimy… 

Które opakowania są bardziej EKO? Te wykonane z papieru albo drewna, a więc z surowców naturalnych, czy może jednak te, które można po wielokroć przetwarzać, jak np. butelki PET z których robi się kolejne butelki? Czy szkło to opakowanie idealne, a papier z laminatem to nadal papier? Czy brak opakowania jest zawsze najlepszym rozwiązaniem? 

Wbrew pozorom odpowiedzi na te pytania nie są oczywiste.  

Opakowanie, którego… nie ma

Za najbardziej ekologiczne opakowania uchodzą takie, których nie ma wcale. 

Dlatego – jeśli to tylko możliwe – warto kupować warzywa, owoce i inne produkty luzem, bez foliowych koszulek, tacek, wiaderek, plastikowych pojemników etc., etc. Te drobniejsze, np. fasolkę szparagową czy agrest, można wkładać do wielorazowych woreczków, a inne, np. buraki, cukinię, kalarepkę, jabłka, do jednej siatki. 

A co z kaszami, ryżem, orzechami, grochem, soczewicą, pestkami słonecznika itd.?  Z tym także można sobie poradzić: w wielu miejscach (w tym w supermarketach) da się je kupić na wagę do własnych, wielorazowych pojemników. 

Proste? Tak, jednak niestety nie zawsze. W wielu przypadkach brak opakowania sprawiłby, że jedzenie narażone na wilgoć, światło, drobnoustroje i inne czynniki popsułoby się szybciej, a więc zostałoby zmarnowane, co także nie jest ekologiczne. Żadnej szansy nie miałyby np. pozbawione opakowania delikatne maliny. I nie tylko one.

Papier

Papier jest surowcem odnawialnym i biodegradowalnym, a więc eko. Jest także lekki, jednak ma także poważną wadę: brak mu wytrzymałości. Z papierem pokrytym warstwą laminatu sprawy się komplikują jeszcze bardziej: dalszy los takiego opakowania zależy od tego, z czego zrobiony jest laminat (może być w nim np. aluminium lub jakiś rodzaj folii) i jak w związku z tym wygląda możliwość recyklingu. By opakowanie mogło zasłużyć na miano ekologicznego, odnawialne i biodegradowalne powinny być wszystkie jego elementy, włącznie z klejami i zapięciami.

Szkło

Mogłoby się wydawać, że szkło jest opakowaniem idealnym, bo zachowuje świeżość żywności i w nieskończoność można je poddawać recyklingowi. Ma jednak poważną wadę: jest ciężkie, co oznacza większy niż w przypadku plastikowych opakowań ślad węglowy związany z jego transportem. No i może się stłuc, a to oznacza stratę tego, co jest wewnątrz.

Stal

Można ją poddawać recyclingowi i jest odporniejsza niż szkło, jednak jej produkcja jest bardzo energochłonna. Poza tym takie opakowania są ciężkie i sporo kosztują.

Plastik

Wytwarzamy za dużo plastikowych śmieci – co do tego nikt nie ma wątpliwości. Czy jednak zastąpienie plastikowych butelek szklanymi rozwiązałoby problem? Niekoniecznie, bo jak już wspomnieliśmy są znacznie cięższe, a to oznacza większe zużycie paliwa podczas transportu.

Tymczasem z plastikowych butelek PET, a dokładniej z tworzywa rPET, które powstaje po ich przetworzeniu, można po wielokroć robić kolejne butelki (zamknięty obieg plastiku), a także mnóstwo innych przedmiotów, od butów po elementy jachtów. Czyżby na tym kończyły się nasze problemy? Niestety nie, bo produkty z rPET nadal zanieczyszczają środowisko. Badacze próbują na różne sposoby uporać się z tym problemem. Jeden z pomysłów: naukowcy z Uniwersytetu w Edynburgu zmodyfikowali bakterie E.coli w taki sposób, by przetwarzały plastikowe odpady w… aromat wanilinowy. 

Eko opakowania

W ostatnich latach pojawiło się mnóstwo opakowań reklamowanych jako ekologiczne: biodegradowalne foliopaki, opakowania z pulpy papierowej, pojemniki z trzciny cukrowej i wiele innych.Prace nad następnymi wciąż trwają. Co chwilę pojawiają się doniesienia o kolejnych wynalazkach: miseczkach i tackach z otrębów pszennych, 

pudełkach z wysuszonej żelatyny, kubkach z glonów morskich, szybko rozkładających się torbach z konopi, a nawet opakowaniach z kombuchy. Jednym z najciekawszych pomysłów jest biodegradowalna, wydłużająca świeżość produktu, a w dodatku jadalna folia stworzona ze… skóry karpi, wynalazek prof. Piotr Kulawik z Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie. 

Co w takim razie możesz zrobić?

Zanim opakowania w 100% ekologiczne staną się powszechnie dostępne, możesz zrobić bardzo wiele.

Przede wszystkim kupuj tylko tyle jedzenia, ile na pewno zdołasz zjeść przed upływem terminu ważności. Dzięki temu nie zmarnujesz ani żywności (w Polsce wyrzucamy w błoto prawie 5 mln jej ton rocznie!), ani opakowań. 

Jeśli masz wybór, kupuj produkty bez opakowań (np. owoce i warzywa) i do własnych wielorazowych pojemników (np. produkty sypkie). Unikaj absurdów, np. kupowania produktów w opakowaniu, które waży więcej niż one same albo obranej pomarańczy w plastikowym pudełku.

Stawiaj na produkty opakowane w:

• biotworzywa
• materiały, które można poddać recyklingowi
• wykonane z surowców z recyklingu, np. napojów w plastikowych butelkach wykonanych w 100% z plastiku pochodzącego z recyklingu. Niektóre nie mają nawet etykiet – informacje o produkcie są na nich wytłoczone.

Pamiętaj także, że im prostsze i bardziej jednorodne opakowanie, tym lepiej – to ułatwia sortowanie i przetwarzanie. No właśnie: sortując śmieci, staraj się to robić naprawdę dokładnie, np. rozdzielaj elementy opakowań niejednorodnych, np. pudełek z plastikowymi okienkami. 

Źródła:

• Czy istnieje ekologiczne opakowanie? https://foodfakty.pl/czy-istnieje-ekologiczne-opakowanie
• https://wyborcza.pl/7,171791,26620287,opakowania-nie-znikna-producenci-szukaja-wiec-trudnego-kompromisu.html
• https://biokurier.pl/jedzenie/opakowania-zywnosci-plusy-i-minusy/
• https://wyborcza.pl/Jutronauci/7,165057,25205945,woda-w-kartonie-do-torby-z-konopii-przyszlosc-musi-byc-biodegradowalna.html