Gdy wielu z nas spędza wolny czas, przeglądając media społecznościowe, oszuści znajdują nowe pola do działania. Jednym z coraz bardziej powszechnych sposobów wyłudzania pieniędzy i danych jest fałszywa prośba o pożyczkę na Facebooku. Nagle napisał do Ciebie znajomy, pilnie potrzebując pożyczyć pieniądze? Uważaj, to może być oszustwo!

Fałszywe prośby o pożyczkę to jedno z nowszych zagrożeń na Facebooku, dlatego warto zachować czujność. Według danych statystycznych w lutym 2023 roku liczba użytkowników Facebooka w Polsce wynosiła ponad 23 miliony, co stanowi 70% polskich internautów. To daje cyberprzestępcom mnóstwo okazji do przeprowadzenia ataków. Nic więc dziwnego, że próby oszustwa na Facebooku zdarzają się coraz częściej. 

Gra na emocjach, czyli jak działają cyberprzestępcy na Facebooku?

Oszuści w celu przeprowadzenia ataku często podszywają się pod prawdziwe profile lub wykorzystują zainfekowane wcześniej konta Twoich znajomych. Zdobywając do nich nieautoryzowany dostęp, nawiązują kontakt przez komunikator, wysyłając wiadomość z prośbą o pożyczkę. Wiadomość – zazwyczaj sformułowana w taki sposób, aby wydawała się autentyczna – sugeruje nagłą potrzebę finansową, a nasz fałszywy znajomy prosi np. o natychmiastowe przelanie pewnej kwoty. Zazwyczaj ton takiej wiadomości jest też bardzo emocjonalny – to manipulacyjna taktyka mająca na celu zmiękczenie ofiary i skłonienie jej do przelania środków.

Jak może wyglądać taka wiadomość? Oszuści często opisują sytuacje kryzysowe, takie jak wypadki samochodowe, problemy zdrowotne czy awarie techniczne, sugerując pilną potrzebę finansowej pomocy. Podany powód może być jednak też zupełnie prozaiczny i brzmieć na przykład tak: „Hej, masz może chwilę? Mam jakiś problem z bankiem i nie mogę zapłacić za zakupy przez internet. Mogłabyś mi może zapłacić za to, a ja bym Ci później oddała kasę?”. Po takiej wiadomości potencjalna ofiara otrzymuje w następnej kolejności link do fałszywej strony płatności. Po kliknięciu w przesłany link ofiara zostaje przekierowana do formularza, w którym musi podać login, hasło do aplikacji mobilnej lub numer karty płatniczej wraz z kodem CVC i datą ważności. W ten sposób dochodzi do wyłudzenia wrażliwych danych.

Kolejnym możliwym schematem oszustwa na Facebooku jest żądanie udostępnienia kodów BLIK. Oszuści kontaktują się z ofiarą, twierdząc, że pilnie potrzebują kodu BLIK do dokonania transakcji lub opłacenia rachunków. Fałszywe historyjki, podobnie jak w poprzednich przypadkach, mają na celu wywołanie uczucia pilnej potrzeby i zmuszenie ofiary do udzielenia kodu. Pod wpływem presji czasu łatwo jest podjąć pochopną decyzję, nie sprawdzając dokładnie sytuacji. Żądanie udostępnienia takiej informacji powinno jednak wzbudzić naszą czujność, a każda próba tego rodzaju powinna zostać zgłoszona odpowiednim służbom oraz platformie społecznościowej.

Jak rozpoznać fałszywą prośbę o pożyczkę?

Aby skutecznie chronić się przed oszustwami na Facebooku, warto zwrócić uwagę na kilka kluczowych elementów, które powinniśmy potraktować jako sygnały ostrzegawcze. Jeżeli prośba o pożyczkę pojawia się niespodziewanie od znajomego, z którym nie mieliśmy dawno kontaktu lub nie jesteśmy na tyle blisko, w głowie powinna nam się zapalić czerwona lampka. Należy zweryfikować wtedy, czy dany znajomy rzeczywiście jest autorem prośby.

Cyberprzestępcy często tworzą nowe konta specjalnie w celu oszustw, imitujące konta osób z grona naszych znajomych, dlatego przed podjęciem jakiejkolwiek decyzji o udzieleniu pożyczki, warto gruntownie przeanalizować profil danej osoby. Jeżeli cokolwiek wydaje nam się podejrzane – np. brak historii postów, niewielka ilość znajomych czy niska liczba interakcji na koncie – potraktujmy to jako czerwoną flagę i pod żadnym pozorem nie wysyłajmy pieniędzy lub nie udostępniajmy wrażliwych danych.

Nie jest to jednak jedyny możliwy scenariusz. Hakerom nierzadko udaje się włamać na prawdziwe konto, a wtedy prośba o pożyczkę faktycznie może zostać wysłana z profilu naszego znajomego. W takiej sytuacji Twoją czujność na pewno powinna wzbudzić pilność prośby. Przejrzyj wcześniejsze wiadomości i interakcje z tą osobą. Jeśli prośba o pożyczkę wydaje się nagła i nie pasuje do wcześniejszych rozmów, może to być sygnał ostrzegawczy. Przeanalizuj też styl pisania danej wiadomości. Widzisz w niej błędy gramatyczne, zwroty nietypowe dla Twojego znajomego, a może wiadomość jest całkowicie pozbawiona emotikon, podczas gdy wiesz, że dana osoba używa ich nagminnie? Wszystko, co zdaje się odbiegać od normy, może świadczyć o tym, że masz do czynienia z oszustem.

Najlepszym sposobem na rozwianie wątpliwości jest wykonanie telefonu do znajomego, który teoretycznie się z nami skontaktował, i zapytanie wprost, czy właśnie wysłał do nas wiadomość z prośbą o pożyczkę. Jeżeli jednak nie posiadasz numeru telefonu do tej osoby, zaproponuj spotkanie – oszust zazwyczaj ich unika, tłumacząc to różnymi wymówkami.

Oszust może podszyć się także pod Ciebie!

A co, gdyby role się odwróciły? Cyberprzestępcy nie ograniczają się do podszywania jedynie pod naszych znajomych, ale również pod nas samych. Brak odpowiedniego zabezpieczenia konta na platformie społecznościowej otwiera drzwi dla potencjalnych złodziei, którzy mogą wysyłać fałszywe wiadomości o potrzebie pomocy finansowej do osób z naszego grona znajomych. Niestety, często też my sami narażamy się na kradzież naszych danych do logowania. Wszystko zaczyna się od kliknięcia w nieznany link…

W sierpniu tego roku Naukowa i Akademicka Sieć Komputerowa (NASK) wydała ostrzeżenie przed nowymi rodzajami oszustw, które pojawiły się w polskiej przestrzeni cyfrowej. Jednym z nich jest właśnie próba wyłudzenia przez przestępców naszych danych do logowania na Facebooku. Oszuści rozpoczynają swój atak od zamieszczenia na Facebooku ogłoszenia sprzedaży konkretnego przedmiotu. Jeśli użytkownik wyrazi zainteresowanie zakupem, oszuści nawiązują kontakt poprzez prywatną wiadomość.

Przesyłają potencjalnej ofierze link do strony, na której rzekomo znajduje się więcej informacji o sprzedawanym produkcie. W rzeczywistości jest to fałszywy panel logowania do serwisu Facebook, służący do wyłudzenia danych dostępowych ofiary – wyjaśnia NASK. Celem ataku jest przejęcie konta w mediach społecznościowych, które może później zostać wykorzystane do wyłudzenia pieniędzy od znajomych ofiary lub nakłanianie ich do instalacji szkodliwego oprogramowania.

Ostrożność i rozwaga kluczem do bezpieczeństwa w sieci

Policja apeluje, żeby z rozsądkiem korzystać z Internetu. Istnieje wiele prostych kroków, które możemy podjąć, aby zabezpieczyć swoje konto na Facebooku przed włamaniem i uniknąć nieprzyjemnych sytuacji. Zaleca się przede wszystkim regularną zmianę haseł dostępowych oraz staranne ich pilnowanie. Przyjęcie dobrej praktyki zmiany hasła co kilka miesięcy może znacznie ograniczyć ryzyko kradzieży danych. Dodatkowo ważne jest, aby pamiętać o wylogowaniu się z aplikacji po zakończeniu korzystania z niej. W ten sposób minimalizujemy ryzyko dostępu do konta w przypadku utraty urządzenia lub dostępu do niego przez osobę niepowołaną. Unikanie otwierania maili od nieznanych nadawców, szczególnie tych zawierających załączniki, to kolejny kluczowy krok w utrzymaniu bezpieczeństwa online. Pod żadnym pozorem nie klikajmy też w linki na Facebooku prowadzące do grup z kodami zniżkowymi na zakupy, artykułów o sensacyjnie brzmiących nagłówkach na nieznanych nam portalach czy stron o produktach sprzedawanych przez niezaufane osoby.

Zabezpieczając się przed oszustwami online, nie tylko chronimy swoje dane osobowe, ale również przyczyniamy się do bezpieczeństwa naszego grona znajomych. Dbając o bezpieczeństwo swojego konta na platformie społecznościowej, tworzymy solidną barierę przed nieuczciwymi praktykami cyberprzestępców. W erze powszechnego dostępu do Internetu rozwaga i świadomość stanowią naszą najlepszą obronę przed podstępnymi próbami oszustwa online.

Źródła:

1. https://tvn24.pl/biznes/tech/nowe-oszustwa-w-sieci-na-czlonka-rodziny-i-ogloszenie-na-facebooku-7275341
2. https://widoczni.com/blog/statystyki-social-media-w-polsce/
3. https://blik.com/oszustwo-internetowe-na-znajomego-z-facebooka-wciaz-popularne-wsrod-zlodziei-nie-podawaj-kodu-blik
4. https://mragowo.policja.gov.pl/o11/aktualnosci/73613,Znajomy-na-Messengerze-poprosil-Cie-o-pozyczke-Uwazaj-to-moze-byc-oszustwo.html