Staropolskie przysłowie “Zastaw się, a postaw się” w okresie świąt zdaje się mieć międzynarodowe zastosowanie. Na całym świecie trwa przedświąteczne szaleństwo zakupowe. Ceny galopują, a wydatki gospodarstw domowych rosną. W końcu święta są tylko raz w roku!
W statystykach dotyczących świąt Bożego Narodzenia związanych z cenami, wydatkami, promocjami, jak zawsze przodują Amerykanie. Potężny amerykański rynek konsumpcji nakręcany jest pod koniec roku przez kilka ważnych dla Amerykanów wydarzeń, będących okazją do wyprzedaży. Zakupowe szaleństwo za Oceanem zaczyna się w piątek po Dniu Dziękczynienia. Ta XIX wieczna tradycja, zwana Czarnym Piątkiem, umacnia się także w Europie i wielu innych krajach świata (także w Polsce). Obniżki i promocje tego dnia mogą przyprawić o zawrót głowy kupujących. Dla handlowców, to jeden z najlepszych dni w roku. Szacuje się, że zakupy tego dnia robi niemal 100 mln Amerykanów, więc przychody sprzedawców podczas Czarnego Piątku potrafią często być wyższe, niż z całego roku handlu.
Pierwszy dzień po Czarnym Piątku, gdy mieszkańcy Ameryki wracają do biur i do komputerów nazywany jest Cyfrowym Poniedziałkiem. To z kolei święto zakupów online. W tym roku mimo, że zakupy online są bezpieczniejsze w dobie pandemii, w USA wzrost sprzedaży w tym kanale oszacowano jedynie na 15% w stosunku do roku 2019. Jednak oznaczało to rekordowe 10,8 mld dolarów w porównaniu z 9,4 mld w zeszłym roku, co sprawia, że Cyfrowy Poniedziałek stał się najbardziej dochodowym dniem handlu online w Stanach Zjednoczonych. Marketingowcy z amerykańskiego rynku starają się zmonetyzować możliwie najwięcej dni po Święcie Dziękczynienia, dlatego też w tym okresie funkcjonują mniej znane i popularne w Europie i na świecie dni handlu, jak Small Business Saturday oraz Amazon Prime Day.
Jak wydać pieniądze przed świętami?
W 2020 roku przeciętny kupujący Amerykanin planuje wydać na zakupy świąteczne 998 dolarów. PwC prognozuje, że prawie 40% amerykańskich konsumentów spodziewa się wydać na święta tyle samo, co w zeszłym roku, a 11% planuje wydać więcej, głównie na prezenty. Mniej na pewno będzie za Oceanem wydatków na podróże świąteczne. Ze względu na liczne ograniczenia spowodowane pandemią, szacuje się, że ponad 53% kupujących wyda pieniądze na prezenty zamiast podróży. Tegoroczny sezon zakupów świątecznych jednak nie będzie wyglądał jak co roku. Pandemia koronawirusa zmieniła sposób, w jaki ludzie robią zakupy i spędzają czas w okresie świątecznym. W tym roku zmieniają się też trendy zakupowe. Nie będzie takiej pogoni za modnymi smartfonami, elektroniką i gadżetami, większy nacisk natomiast zostanie położony na bezpieczeństwo zakupów.
Stąd też ogromną popularność i gigantyczne wzrosty notują sklepy internetowe. Aż 90% ankietowanych za Oceanem konsumentów zadeklarowało, że więcej czasu spędza na zakupach online podczas pandemii, a tylko 60% chciałoby kupować w stacjonarnych sklepach, w stosunku do 87% w zeszłym roku. Na zakupy online konsumenci amerykańscy chcą wydać nawet o 100 dolarów więcej, niż w tradycyjnych sklepach. Polacy wydali w zeszłym roku na świąteczne zakupy w sieci średnio ponad 1000 zł na osobę.
Podsumowując, Amerykanie wydadzą w tym roku na święta Bożego Narodzenia ponad 1 bilion dolarów, z czego prawie 150 mld dolarów trafi do sklepów internetowych. Przeciętny Amerykanin spędzi na świątecznych zakupach 15 godzin. Według badania przeprowadzonego przez firmę doradczą Deloitte, całkowity koszt świątecznych uroczystości na gospodarstwo domowe w USA, w tym żywności i napojów, wyniesie blisko 1500 dolarów.
Polak też wydawać na święta potrafi
A jak będzie w Polsce? Szacuje się, że w tym roku statystyczny Polak wyda na święta aż o 29% mniej pieniędzy niż w zeszłym roku, co oznacza około 680 zł oszczędności przy średnich wydatkach 1851 zł w 2019 roku i 1318 zł w roku 2020. Wpływ na to ma przede wszystkim pandemia koronawirusa. Tegoroczne spadki wydatków świątecznych w naszym kraju potwierdza też ekonomista banku Credit Agricole, Jakub Olipra w wywiadzie dla portalspożywczy.pl:
Pandemia wpłynęła zarówno na sytuację finansową gospodarstw domowych jak i na formę, w jakiej spędzimy tegoroczne święta ze względu na obowiązujące restrykcje administracyjne. Może też dojść do zmiany naszego koszyka zakupowego, w którym droższe produkty będą wypierane przez tańsze substytuty. Z drugiej strony spotkania przy świątecznym stole w mniejszym gronie nie będą sprzyjać hucznemu świętowaniu i będą negatywne dla popytu na żywność.
Na co Polacy wydają pieniądze przed świętami? Zajrzyjmy do świątecznego koszyka zakupowego:
- Najważniejszym świątecznym zakupem Polaków jest z pewnością choinka. Cena zależy od wysokości i gatunku drzewka. Małe półmetrowe świerki można kupić już za 10 zł. Większe żywe choinki, to wydatek 100-200 zł.
- Sztuczną choinkę często wraz z ozdobami, można kupić za kilkanaście zł. Większe mogą kosztować nawet 400-500 zł.
- Polskiej, tradycyjnej wigilii nie można wyobrazić sobie bez karpia. Za kilogram ryby w całości w tym roku zapłacimy od około 13 do 16 zł, zaś 1 kg filetów z karpia kosztuje około 40 zł.
- Kolejnym niezbędnym świątecznym artykułem są suszone grzyby. Przez ostatnie dwa lata były prawdziwe wysypy grzybów na jesieni, więc ceny nie powinny być wysokie – za 20 g suszonych podgrzybków trzeba będzie zapłacić od 6 do 8 zł.
- Mak niezbędny do świątecznych wypieków i potraw, kosztuje w tym roku od 15 do ponad 20 zł za 1 kg. Minimalnie wzrosną ceny cukru i mleka, także niezbędnych do przygotowania świątecznych ciast.
Czy na święta ceny w sklepach rosną?
Ceny i inflacja na świecie rosną z roku na rok. Drożeją też święta. Tegoroczna sytuacja jest jeszcze bardziej wyjątkowa ze względu na pandemię koronawirusa. Jakie ceny czekają więc kupujących przed świętami w roku 2020? Z danych Eurostatu wynika, że w październiku 2020 roku nastąpił wzrost cen o 3,8 proc. w porównaniu z zeszłym rokiem. Wg prognoz NBP inflacja w tym roku wyniesie 3,4 proc. W sklepach będzie drożej, bo jak podaje GUS, ceny żywności wzrosły o 2,5 proc. w porównaniu z zeszłym rokiem.
Jednak w popycie na żywność zajdą niewielkie zmiany, a i ceny nie powinny być w święta wygórowane. Jak mówi wspomniany ekonomista Jakub Olipra:
Z jednej strony popyt na żywność jest relatywnie odporny na zmiany dochodów konsumentów. Prędzej wstrzymamy się z zakupem nowego telewizora niż ograniczymy konsumpcję żywności, choć jednocześnie oczekujemy, że tegoroczny popyt na żywność przed świętami będzie słabszy niż przed rokiem.
Wg jego wyliczeń, w kwestii tegorocznych, świątecznych cen mogą one wyglądać następująco: o 4% potanieją rok do roku warzywa, o 3% stanieje mięso. O 1% podrożeją wyroby cukiernicze, o 3% może natomiast podrożeć pieczywo, przetwory mleczne, ryby oraz aż o 10% owoce. Jednak w ujęciu rok do roku, ceny nie powinny być w te święta wyższe niż 1,1%.
Na prezenty nikt nie żałuje pieniędzy
Oczywiście do największych świątecznych wydatków należą zakupy prezentów. Wśród podarunków świątecznych dominują słodycze, książki, kosmetyki, smakołyki, pieniądze, odzież, obuwie, gry i muzyka. Jednak nie zawsze prezenty są trafione. Wg badań ING Banku, aż 15% Europejczyków nie jest zadowolonych z otrzymanych prezentów. Co prawda połowa badanych zatrzymywała niechciane prezenty, ale już 25% z nich oddawała je komuś innemu, 14% badanych sprzedało je, a co dziesiąty oddał z powrotem do sklepu. Jeszcze ciekawsze dane podaje finder.com, tym razem dla rynku amerykańskiego. Aż 62% Amerykanów spodziewa się w tym roku niechcianego prezentu, wartość tych podarunków przekroczy zaś 15 miliardów dolarów.
Jednak świąteczna presja, także ta związana z zakupem prezentów, jest tak silna, że wiele osób zadłuża się przed świętami, aby je zorganizować i kupić podarunki. Dla niektórych Boże Narodzenie to finansowe obciążenie. ING Bank informuje, że w całej Europie, aż co dziesiąta osoba pożycza pieniądze lub zaciąga kredyt, aby zorganizować święta i kupić prezenty. W Polsce z powodu świątecznych wydatków zadłuża się 13% konsumentów, a na prezenty Polacy wydadzą w tym roku około 550 zł na osobę.
Święta Bożego Narodzenia, to z pewnością jedne z najpiękniejszych świąt w roku, a także najdroższych. Zapewne ciekawie zaprezentują się zestawienia wydatków świątecznych za rok, kiedy będzie można je porównać z tymi z czasów tegorocznej pandemii. Być może konsumenci zachęceni powrotem do normalności po pandemii chętniej będą wydawać pieniądze przed świętami. Czy więc należy w święta oszczędzać, czy należy wydawać? Na to musi sobie odpowiedzieć każdy, kto organizuje święta i kupuje prezenty. Warto jednak przywołać jeszcze jedno badanie, wg którego 40% respondentów uważa, że Boże Narodzenie to jedyny moment, w którym wydają pieniądze, nie martwiąc się o to. Magia świąt działa więc niezmiennie, także na nasze portfele.
Źródła:
- https://www.digitalcommerce360.com/article/cyber-monday-online-sales/
- https://dzienniklodzki.pl/lodzkie-przygotowania-do-swiat-drozsze-niz-przed-rokiem-ile-zaplacimy-za-karpia-ile-kosztuja-swieta-2020-ceny-na-boze/ar/c1-15334852
- https://torun.naszemiasto.pl/ile-beda-kosztowac-swieta-bozego-narodzenia-2020-sprawdz/ar/c1-8018179
- https://www.weforum.org/agenda/2019/12/christmas-holiday-season-shopping-retail-gifts/
- https://www.statista.com/statistics/1073209/poland-christmas-spending-by-type/
- https://www.investopedia.com/the-pandemic-effect-on-holiday-shopping-in-2020-5088610
- https://www.portalspozywczy.pl/handel/wiadomosci/credit-agricole-jakie-beda-ceny-zywnosci-na-tegoroczne-swieta-wideo,192632.html
- https://www.wirtualnemedia.pl/artykul/wydatki-na-boze-narodzenie-srednio-1521-zl-najpopularniejsze-prezenty-zakupy-prezentow-coraz-czesciej-w-internecie-wideo
