Inwestowanie na GPW – co powinieneś wiedzieć o zleceniach „STOP LOSS” czy „STOP LIMIT”.

Inwestowanie na Giełdzie Papierów Wartościowych do łatwych nie należy, zwłaszcza w sytuacji gdy nie posiadamy odpowiedniej znajomości jej „mechanizmów”. Pisząc „mechanizmy” mam na myśli nie tylko podejście w zakresie ustalenia swojego planu działania oraz akceptacji ryzyka związanego z konstrukcją konkretnych instrumentów finansowych (zupełnie inaczej inwestujemy na rynku akcji, obligacji czy instrumentów pochodnych).  Znajomość „mechanizmów” na Giełdzie Papierów Wartościowych dotyczy sposobów poruszania się na rynku, czyli najprościej mówiąc składania zleceń za pomocą których dokonujemy otwarcia czy zamknięcia naszych pozycji (zakupu lub sprzedaży, na przykład akcji czy kontraktów terminowych na WIG20).

Jedną z zasad racjonalnego i skutecznego inwestowania na Giełdzie Papierów Wartościowych jest szybkie zamykanie otwartych pozycji, które zaczynają przynosić straty, aby nie dopuścić do utraty zbyt dużej  części posiadanego kapitału.  Podobnie jest przy ochronie osiągniętego dotychczasowego zysku na inwestycji w zależności od przyjętej strategii inwestowania.

Zlecenia „STOP LOSS” czy też „STOP LIMIT” doskonale wpisują się w to podejście.

Czym więc są te zlecenia?  Dla ich zobrazowania posłużyłem się poniższymi przykładami, które opisują ich zastosowanie.

Przykład wykorzystania zlecenia STOP-LOSS do ucinania strat.

Inwestor kupuje 1 000 sztuk akcji Spółki X  po 22 PLN w nadziei, że cena akcji będzie rosła. Jednakże boi się, żeby nie stracić więcej niż 5% gdyby cena akcji Spółki X poszła w dół.  Składa zlecenie STOP LOSS na sprzedaż 1 000 sztuk akcji z limitem aktywacji 20.9 PLN i limitem realizacji po PKC (zlecenie Po Każdej Cenie). Na Giełdzie Papierów Wartościowych zaistniała niekorzystana sytuacja, to znaczy cena akcji zaczęła gwałtownie spadać, zlecenie inwestora zostaje zrealizowane po 20.90 PLN. Cena akcji zatrzymała się na 19 PLN. Gdyby inwestor nie zastosował STOP LOSS zamiast 5% straciłby tego feralnego dnia 13.6%

Zastosowanie zlecenia STOP LOSS do ochrony osiągniętego zysku

Inwestor kupuje 1 000 sztuk akcji Spółki Y po 18 PLN. Aktualna cena akcji wynosi 22 PLN. Zarobił już 22.2%. Obawia się że kurs jest już wysoki i boi się utracić osiągnięty w pocie czoła zysk. Wystawia zlecenie sprzedaży 1 000 sztuk akcji z limitem aktywacji 21 PLN i limitem realizacji PKC. W przypadku spadku ceny akcji poniżej 21 PLN zlecenie zostanie zaktywowane i zrealizowane po 21 PLN. Inwestor w ten sposób zachowa zysk na poziomie 16.6%

Zlecenia typu „STOP” są jednymi z ciekawszych rodzajów zleceń. Wprowadzone  zostały wraz z wdrożeniem systemu giełdowego „Warset”, czyli znane są już inwestorom od ponad 8 lat. Praktycznie wykorzystywane są przez inwestorów najbardziej aktywnych niemniej jednak ich korzyści stosują również inwestorzy mniej doświadczeni.

Cechą charakterystyczną zleceń jest określenie dwóch rodzajów poziomów cen dla danego instrumentu. Pierwszy z nich, zwany jest limitem aktywacji, czyli określa warunek jakiego spełnienie ujawnia zlecenie w arkuszu zleceń. Ustalamy przy jakim kursie nasze zlecenie zostaje zaktywowane i gotowe jest do dalszej realizacji – czyli faktycznej realizacji po ustalonym przez nas kursie.

Drugi z nich to warunek faktycznej realizacji zlecenia. Zlecenie może posiadać warunek „PKC – po każdej cenie” w zleceniu STOP LOSS albo warunek LIMIT – do realizacji po określonym limicie kursu w zleceniu STOP LIMIT. Zatem wykonanie zlecenia jest uzależnione od:

1. a) wystąpienia określonej sytuacji na rynku danego instrumentu (osiągnięcie ceny, jaka powoduje aktywowanie i pojawienie się w arkuszu zlecenia),
2. b) określonych przez nas warunków jego realizacji PKC lub LIMIT

Inwestorzy, stosując zlecenia typu STOP musza przestrzegać ustalonych przez giełdę reguł. Istnieją   dodatkowe zależności pomiędzy aktualnym kursem instrumentu oraz warunkami składanego przez nas zlecenia.  Zlecenia z limitem aktywacji przyjmowane są do systemu giełdowego (obecnie UTP)  w  fazie notowań ciągłych i przed otwarciem.

W przypadku zleceń kupna musi być spełniony warunek: limit aktywacji musi być wyższy niż kurs ostatniej transakcji, dodatkowo w przypadku zleceń STOP LIMIT, limit ceny musi być równy lub wyższy niż limit aktywacji.

W przypadku zleceń sprzedaży musi być spełniony warunek, że limit aktywacji musi być mniejszy niż kurs ostatniej transakcji i dodatkowo w przypadku zleceń STOP LIMIT, limit ceny musi być mniejszy lub równy limitowi aktywacji.

Złożone zlecenia typu STOP można w każdej chwili zmienić lub anulować.

O czym powinniśmy pamiętać.

Musisz sobie zdawać sprawę, że inwestowanie na Giełdzie papierów Wartościowych ma radykalnie inną specyfikę niż inwestowanie w produkty strukturyzowane czy fundusze inwestycyjne. Wymaga ono specyficznej wiedzy, szczegółowej analizy trendów oraz zachowań poszczególnych instrumentów. Obserwowanie bieżących kursów, na przykład akcji czy kontraktów terminowych związane jest z koniecznością posiadania rachunku inwestycyjnego otwartego w Biurze Maklerskim. Od zakupu lub sprzedaży między innymi akcji, pobierana jest prowizja maklerska.

Realizacja zlecenia jest uzależniona od 3 czynników: ceny, wolumenu i czasu. Od tego, który z tych czynników jest dla inwestora najważniejszy, zależy wybór rodzaju zlecenia.

Stosując zlecenia typu STOP stosujesz określoną przez siebie strategię ochrony zainwestowanego kapitału. Ograniczasz swoje potencjalne straty, ale też pozwalasz „rosnąć zyskom”.

Składając zlecenia typu STOP niejako zwalniasz się z obowiązku bieżącego śledzenia zmian kursu i reagowania na zmiany, co jest ważne w przypadku ograniczonego czasu na obserwowanie rynku.

Stosowanie zleceń typu STOP najbardziej sprawdza się na papierach płynnych. Nie występuje wtedy sytuacja, że zostanie ono przypadkowo aktywowane wskutek zbyt dużego spreedu (różnica pomiędzy najlepszym kursem kupna a sprzedaży widoczna w arkuszu zleceń) pomiędzy widełkami kursu.

Częstym pytaniem Inwestorów jest: jak umiejscowić STOP’a, a co za tym idzie jak właściwie zarządzać ryzykiem?  Odpowiedź na pytanie jest uzależniona od indywidulanych preferencji inwestora oraz oceny aktywności danego papieru. Im papier bardziej podatny na wahania ceny, tym STOP może mieć inny poziom bezpieczeństwa.

Czy stosowanie zleceń typu STOP ma sens? Odpowiedź jest jedna – TAK. Wykorzystuj możliwości, jakie daje ten rodzaj zleceń, mając na względzie swój poziom komfortu w inwestowaniu. Eliminujesz tym samym potoczne określenie inwestowania na rynku jako „gra giełdowa”, czy też „ostra jazda bez trzymanki”.

Inwestowanie na Giełdzie Papierów Wartościowych jest ryzykowną formą lokowania swoich oszczędności. Stosowane przez Inwestorów różne metody inwestowania mogą ograniczyć ryzyko, ale nie mogą go całkowicie wyeliminować.

Dlatego należy pamiętać, że inwestycje na Giełdzie Papierów Wartościowych nie są odpowiednią formą lokowania środków dla każdego  a jedynie dla osób, które są skłonne zaakceptować wysokie ryzyko, a tym samym potrafią się pogodzić z wystąpieniem okresowych strat kapitału.

Jeżeli zainteresowała Cię tematyka artykułu, więcej informacji związanych ze zleceniami na GPW i specyfiką obrotu znajdziesz na stronie internetowej Giełdy Papierów Wartościowych, pod adresem: www.gpw.com.pl.