Najwyższy czas ograniczyć ilość generowanych przez nas śmieci, bo jeśli tego nie zrobimy, w końcu w nich utoniemy. Od czego zacząć? 

Góry odpadów wciąż rosną, dryfująca między Kalifornią a Hawajami Wielka Pacyficzna Plama Śmieci jest już ponad pięć razy większa od Polski, a mikroplastik stał się tak wszechobecny, że badacze znajdują go nawet w naszych wątrobach i tkance tłuszczowej. 

Tymczasem przeciętny Europejczyk nadal wytwarza w ciągu roku nawet pół tony śmieci. Polacy produkują ich nieco mniej – ok. 369 kg na osobę – jednak to wciąż za dużo. Pandemia nie poprawiła sytuacji, bo wiadomo: do naszych zwykłych śmieci dołączyły jednorazowe maseczki, foliowe rękawiczki…  

Co możemy zrobić, by generować mniej odpadów? Odpowiedź jest znana od lat: starać się żyć zgodnie z ideą Zero Waste. 

Ideę Zero Waste można sprowadzić do sześciu działań, tzw. zasady 6R. 

6R w praktyce

Jak wprowadzić te zasady w życie we własnym domu? 

Nie musisz zaczynać od robienia ekologicznego proszku do zębów (soda oczyszczona plus kilka innych składników) ani kremu do golenia z masła i mydła w płynie. Zrób to, co możesz, i co nie sprawi Ci większego trudu. 

Na początek przyjrzyj się swoim śmieciom. Czego wyrzucasz najwięcej? Jedzenia? Plastikowych butelek? A może papieru? Zastanów się, co można na to poradzić.  A poza tym:

1. REFUSE – odmawiaj

• Nie kupuj produktów, które wytworzono bez szacunku dla środowiska: plastikowych słomek, jednorazowych talerzyków, kubków, sztućców i opakowań do dań na wynos. Unikaj grilli, z których korzysta się tylko raz, kawy w plastikowych kapsułkach, folii spożywczej (jedzenie można np. włożyć do słoika).
• Zastąp nietrwałe reklamówki ekotorbą uszytą z materiału, pakuj owoce do siatkowych woreczków wielokrotnego użytku, to, co się da (np. kasze, orzechy) staraj się kupować na wagę do własnych pojemników.
• Unikaj wszelkiej tandety: rozsypujących się w rękach plastikowych zabawek, butów i ubrań, które rozpadają się przed końcem sezonu, jednorazowych długopisów, zapalniczek, słabej jakości ładowarek. Stawiaj na produkty dobrej jakości, takie, które posłużą Ci długo.
• Nie kupuj produktów z brokatem, np. kosmetyków, materiałów piśmienniczych, farb. Lśniące drobiny wracają do nas w postaci mikroplastiku, który zjadamy wraz z rybami, owocami morza, a nawet solą morską i wodą.
• Nie kupuj wody w plastikowych butelkach i kawy w jednorazowych kubkach. Oczyszczaj kranówkę w trwałych butelkach z filtrem lub specjalnych dzbankach, a kawę na wynos wlewaj do kubka termicznego lub termosu.
• Zastanów się, czy na pewno potrzebujesz papierowych ręczników. To prawda: szybko się rozkładają, więc nie będą zaśmiecać Ziemi przez kilkaset lat, jednak ilość drzew, z których robi się papier, nie jest nieskończona.

2. REDUCE – ograniczaj

• Nie daj się wodzić za nos specom od marketingu, którzy na milion sposobów mówią Ci „Kup! Kup!! Kup!!!” Zastanów się, czy na pewno potrzebujesz dziesiątej pary dżinsów (by je wyprodukować, trzeba zużyć 7 i pół tysiąca litrów wody!), siódmej pary butów, czwartej patelni, kolejnych kuchennych gadżetów: gofrownicy, maszynki do kruszenia lodu, urządzenia do robienia naleśników. Pomyśl, ile na te rzeczy wydasz, jak często będziesz ich używać, ile miejsca zajmą w Twoim domu i co się z nimi stanie za rok, dwa, trzy.
• Kupuj tylko tyle jedzenia, ile jesteś w stanie zjeść. Będzie Ci łatwiej, jeśli zaplanujesz posiłki. Nie masz na to czasu? Jednak spróbuj: z raportu Federacji Polskich Banków Żywności wynika, że marnując pieczywo, owoce, warzywa czy mięso, wyrzucamy w błoto ok. 3 tys. złotych rocznie! Produktów, których nie jesteś w stanie wykorzystać, możesz użyć do przyrządzenia innych potraw (np. zapiekanek, pasztetów, zup, curry). Możesz je także zamrozić, zawekować albo komuś oddać (np. zanieść do lodówki społecznej).
• Dbaj o rzeczy, które już masz, np. przedłuż życie swoich ubrań, piorąc je w 30 stopniach i nie przesadzając z ilością niszczących włókna detergentów.

3. REUSE – wykorzystaj ponownie

• Sprzedaj lub oddaj komuś ubrania, których nie nosisz. To samo rób z innymi przedmiotami: starą wieżą stereo, meblami, zastawą, sprzętem sportowym i turystycznym.
• Pamiętaj, że folii aluminiowej (w tym foremek do ciasta), kartonowych pudełek, papieru do pakowania prezentów, plastikowych pojemników na jedzenie, słoików i wielu innych przedmiotów można używać wielokrotnie.
• Z fusów do kawy można zrobić świetny peeling do ciała – wystarczy dodać oliwkę, olej z krokosza albo zwykły balsam.
• Baw się w nadawanie przedmiotom nowych funkcji. Mnóstwo inspiracji znajdziesz np. w serwisie Pinterest.

4. RECYCLE – recyclinguj

• Segreguj odpady, by mogły zostać ponownie przetworzone. Staraj się to robić tak, jak trzeba, np. nie wrzucaj zużytej gąbki do mycia naczyń do pojemnika na plastiki (wrzuca się ją do odpadów mieszanych, dlatego lepiej ją zastąpić szczotką z bambusa).
• Staraj się wybierać produkty w opakowaniach, które zostały wykonane z surowców wtórnych i znów można je poddać recyclingowi. `

5. ROT – kompostuj

• Do kompostowania nadają się wszystkie resztki organiczne od fusów po herbacie przez skorupki orzechów po pudełka po pizzy.
• Jeśli nie chcesz lub nie możesz kompostować, wrzucaj odpadki do właściwego pojemnika.

6. REPAIR – naprawiaj

• Zanim wyniesiesz na śmietnik zużyty stolik, zastanów się, czy nie da się go pomalować albo odnowić w inny sposób. Zanim kupisz nowy ekspres do kawy, spróbuj oddać do naprawy stary. Naprawiaj, co się da, albo oddaj zepsuty przedmiot komuś, kto jest to w stanie zrobić.
• Przyszywaj guziki, zszywaj rozprute rękawy, zanieś do szewca buty. Przemysł modowy jest jednym z największych trucicieli, tymczasem 85 proc. wszystkich tekstyliów trafia każdego roku na wysypiska!

Sposobów na to, by żyć w duchu Zero Waste jest oczywiście dużo więcej, jednak od czegoś trzeba zacząć! 

Źródła: 

• Kathryn Kellogg, Zero Waste. 101 sposobów na życie w zgodzie z naturą
• Przecięty Europejczyk wytwarza rocznie pół tony śmieci. Polacy w ogonie narodów zaśmiecających glob, Money.pl
• https://www.money.pl/gospodarka/przeciety-europejczyk-wytwarza-rocznie-pol-tony-smieci-polska-w-ogonie-panstw-zasmiecajacych-glob-6609235290598240a.html
• Zasada 5R, Ekowymiar.pl, https://ekowymiar.pl/zasada-5-r/
• Jak branża modowa wpływa na naszą planetę, Businnesinsider.com.pl https://businessinsider.com.pl/finanse/handel/jak-branza-modowa-wplywa-na-nasza-planete/0scnbr