- 1 Wypalenie zawodowe
- 2 Etapy i objawy wypalenia zawodowego
- 3 Zastanów się, co może być przyczyną wypalenia u Ciebie
- 4 Zmień styl życia, który prowadzisz
- 5 Zadbaj o równowagę pomiędzy życiem zawodowym a prywatnym
- 6 Dbaj o swoje granice
- 7 Weź udział w warsztatach i szkoleniach
- 8 Zadbaj o rozwój zawodowy
- 9 Rozważ zmianę pracy
- 10 Poszukaj profesjonalnej pomocy
Praca, którą kiedyś lubiłeś, nie przynosi Ci już satysfakcji. Wręcz przeciwnie – jest powodem frustracji. Ciągle czujesz się zmęczony, nie potrafisz się skoncentrować na zadaniach, które musisz wykonać, i wciąż odkładasz je w czasie? Nie lekceważ takich sygnałów. To mogą być oznaki wypalenia zawodowego.
Wypalenie zawodowe
Zmęczenie pracą w pewnym momencie może dotknąć każdego z nas. Stresujący klient, mnóstwo projektów do oddania w tym samym czasie, praca po godzinach… To wszystko potrafi nieźle dać w kość. Gdy po tak intensywnym okresie zadbasz o odpowiednią regenerację, wszystko powinno szybko wrócić do normy, a Ty odzyskasz energię do pracy. Jeżeli jednak zaniedbasz odpoczynek i zakłócisz równowagę pomiędzy życiem prywatnym a zawodowym, wtedy to, co było przemęczeniem i długotrwałym stresem, może z czasem przerodzić się w wypalenie zawodowe. W Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób zostało ono uznane przez Światową Organizację Zdrowia jako czynnik mający wpływ na stan zdrowia. Za jego główną przyczynę uważa się stres oraz zbyt wysokie oczekiwania w pracy stawiane przez pracodawcę lub przez nas samych. Jak wynika z raportu przygotowanego w ramach kampanii społecznej „Wypalenie zawodowe na celowniku”, do wypalenia zawodowego dochodzi w sytuacji, gdy terminy, wymagania, godziny pracy i inne czynniki stresogenne przeważają nad nagrodami, uznaniem i relaksem.
Etapy i objawy wypalenia zawodowego
Według Christiny Maslach, amerykańskiej psycholog znanej z badań na ten temat, można wyodrębnić 3 fazy wypalenia zawodowego:
1. emocjonalne wyczerpanie – uczucie pustki, chroniczne zmęczenie wywołane nadmiernymi wymaganiami psychologicznymi i emocjonalnymi w pracy
2. depersonalizacja – dystansowanie się, zobojętnienie, cynizm, negatywne, pozbawione empatii podejście do współpracowników i klientów
3. obniżenie oceny własnych dokonań – poczucie niekompetencji, bycia nie dość dobrym, nieradzenie sobie z kolejnymi zadaniami
Warto zadać sobie pytanie, czy właśnie nie borykasz się z wypaleniem zawodowym, gdy od dłuższego czasu zauważasz u siebie następujące objawy:
- napięcie, drażliwość, chroniczne zmęczenie, wyczerpanie fizyczne i psychiczne
- utrata energii, motywacji i chęci do działania
- brak satysfakcji z wykonywanej pracy
- depresyjne nastroje
- gorsza koncentracja i spadek kreatywności
- unikanie obowiązków zawodowych i mniejsza efektywność
- negatywne nastawienie do współpracowników
- wycofanie się z kontaktów z innymi ludźmi i zdystansowanie się od nich (również poza pracą)
- zaniedbywanie własnych potrzeb
- objawy fizyczne (zaburzenia snu, zaburzenia apetytu, spadek odporności organizmu, a w wyniku tego częste przeziębienia i infekcje)
- większa skłonność do nadużywania leków i używek
Powyższe objawy mogą dotyczyć nawet około 40-50% pracowników. Jeżeli czujesz, że ten problem dotknął również Ciebie, nie zwlekaj z wprowadzeniem odpowiednich zmian. Co możesz zrobić?
Zastanów się, co może być przyczyną wypalenia u Ciebie
Rozpoznanie źródła problemu pomoże Ci podjąć odpowiednie kroki, aby go zwalczyć. Niewspierające środowisko pracy, brak możliwości rozwoju, za niskie wynagrodzenie lub zbyt duża ilość obowiązków? A może przyczyną jest brak przestrzeni na odpoczynek, spotkania z przyjaciółmi, rozwój pasji bądź nieodpowiednia ilość snu?
Zmień styl życia, który prowadzisz
W przypadku występowania mniej uciążliwych objawów wypalenia zawodowego warto przede wszystkim zacząć od wprowadzenia kilku zmian do swojego stylu życia. Koniec z niedojadaniem, jedzeniem w biegu niezdrowych przekąsek czy nadganianiem pracy w nocy kosztem snu. Zadbaj o zbilansowaną dietę, pełną zdrowych, pełnowartościowych posiłków oraz odpowiednią higienę snu. Postaraj się każdej doby przesypiać około 8 godzin i włącz do swojej codziennej rutyny dowolną formę aktywności fizycznej. Zdrowy styl życia pozytywnie oddziałuje na nasze samopoczucie i zwiększa odporność na stres, dzięki czemu jest jednym z najlepszych sposobów zapobiegania wypaleniu.
Zadbaj o równowagę pomiędzy życiem zawodowym a prywatnym
Znajdź czas na odpoczynek i życie poza pracą. Spotkaj się z przyjaciółmi, którzy zawsze poprawiają Ci humor, wyjdź do kina albo poszukaj nowego hobby zupełnie niezwiązanego z tym, co robisz zawodowo. Może zapiszesz się na lekcje tańca albo zajęcia z ceramiki? Nawet taka praca, która jest Twoją pasją, może doprowadzić do wypalenia, jeżeli nie zadbasz o odpowiedni balans. Postaraj się rozwijać w różnych obszarach Twojego życia tak, aby każdy z nich przynosił Ci spełnienie, a Twoja samoocena nie była uzależniona tylko wyłącznie od sukcesów i niepowodzeń w pracy.
Dbaj o swoje granice
Naucz się mówić „nie”. Przed przyjęciem kolejnego zobowiązania zastanów się, czy na pewno będziesz je w stanie teraz wykonać, nie robiąc tego kosztem zdrowia, odpoczynku i czasu prywatnego. Świat się nie zawali, jeżeli tym razem odmówisz wzięcia dodatkowego projektu. Naprawdę!
Weź udział w warsztatach i szkoleniach
Powodem, dla którego wielu z nas nie potrafi postawić właściwych granic albo radzić sobie ze stresem w pracy, jest to, że nikt nas tego nie nauczył. Jeżeli czujesz, że te obszary sprawiają Ci trudność, rozejrzyj się za szkoleniami z asertywności, zarządzania czasem czy radzenia sobie z emocjami w stresujących sytuacjach. A może szkolenie z budowania i wzmacniania poczucia własnej wartości okaże się strzałem w dziesiątkę, jeżeli obecnie doskwiera Ci poczucie bycia nie dość dobrym na swoim stanowisku?
Zadbaj o rozwój zawodowy
Rutyna i brak możliwości rozwoju potrafią zabić satysfakcję z niejednej pracy. Być może zmagasz się teraz z wypaleniem, bo od dawna tkwisz zawodowo w tym samym miejscu i pora już z niego ruszyć? Zapisz się na kursy, które pozwolą Ci zwiększyć Twoje kompetencje zawodowe. Nowo zdobyte umiejętności mogą stać się furtką do awansu, a co za tym idzie – do zmiany zakresu obowiązków na bardziej satysfakcjonujące i lepiej płatne!
Rozważ zmianę pracy
Środowisko, w którym pracujesz, jest toksyczne? Wiesz już, że w tej firmie ścieżka rozwoju nie istnieje, a o podwyżce też możesz raczej zapomnieć? Do tego wszystkiego szef niechętnie zgadza się na udzielenie urlopu, choć masz przecież do niego pełne prawo? W takiej sytuacji najlepszym rozwiązaniem może okazać się zmiana pracy na taką, która będzie spełniać Twoje oczekiwania. Nie rzucaj się jednak na głęboką wodę i nie składaj wypowiedzenia z dnia na dzień! Daj sobie czas na znalezienie nowego zajęcia i dopiero, gdy dopniesz wszystkie szczegóły, podejmij kolejne kroki.
Poszukaj profesjonalnej pomocy
Jeżeli objawy wypalenia są mocno nasilone i uciążliwe, nie bój się poprosić o profesjonalną pomoc. Konieczne może okazać się rozpoczęcie psychoterapii lub wizyta u lekarza psychiatry i wsparcie terapii lekami. Pamiętaj, że nie jesteś z tym sam!
Wypalenie zawodowe może prowadzić do bardzo poważnych konsekwencji dla naszego zdrowia fizycznego, psychicznego i emocjonalnego. Zapobieganie temu problemowi leży nie tylko w gestii samego pracownika, ale również pracodawcy, który powinien zapewnić odpowiednie warunki i środowisko pracy. Jeżeli mierzysz się właśnie z syndromem wypalenia zawodowego, szczególnie o siebie zadbaj i skorzystaj z naszych porad lub pomocy profesjonalisty, a na pewno sobie z tym poradzisz!
