Polacy bardzo chętnie korzystają z cyfrowych płatności, zarówno tych stacjonarnych, jak i internetowych. Jesteśmy liderem pod względem płatności zbliżeniowych telefonem, zegarkiem czy kartą. W dodatku byliśmy pierwszym krajem, w którym możliwa była płatność zbliżeniowa w każdym terminalu. Powoli normą stają się też płatności z wykorzystaniem biometrii (rozpoznawanie rysów twarzy, odcisk palca, skan oka, rozpoznawanie głosu). W tym sektorze znajdujemy się w europejskiej, a nawet światowej czołówce. Polska bankowość jest na najwyższym poziomie. A Wrocław stał się pierwszym polskim miastem, w którym za produkty i usługi możemy zapłacić, wykorzystując tęczówkę oka.

Jak w przyszłości będą wyglądały płatności?

Płacimy częściej bezgotówkowo, bo tak jest wygodniej, a w czasie pandemii to była bezpieczniejsza opcja. Większość zakupów przeniosła się też do internetu. Z badań wynika, że ponad 60% polskich konsumentów woli za zakupy tradycyjne płacić cyfrowo, np. przy pomocy kart płatniczych. Polacy lubią nowinki i nowe formy płatności, cenią sobie transakcje bezgotówkowe, bo są szybsze, komfortowe i intuicyjne. Każdego roku przybywa w naszym kraju około 3 mln nowych użytkowników bankowości mobilnej, co oznacza 20-procentowe tempo wzrostu rok do roku. Dużą przychylnością cieszą się rozwiązania walletowe, czyli te oparte na infrastrukturze telefonu. Już co druga osoba w Polsce korzysta z bankowości za pośrednictwem telefonu komórkowego. Większość z nas nie wyobraża sobie świata bez technologii płatności zbliżeniowych. Popularne są też płatności subskrypcyjne. Z przeprowadzonych badań wynika, że każde gospodarstwo domowe w Polsce korzysta z różnego rodzaju płatności cyklicznych. Średnio jest to dwanaście razy miesięcznie, a takich płatności ma być jeszcze więcej. Ułatwienie przy płaceniu kartą w internecie oferuje rozwiązanie, które umożliwia zapisanie danych karty płatniczej oraz innych danych, np. adresu wysyłki. Powoli na wielu rynkach staje się też standardem rozwiązanie BNPL – buy now pay later (kup teraz, zapłać później), czyli tzw. odroczone płatności. Usługa ta na pewno na stałe zagości w ofercie wielu banków. Kolejnym znaczącym trendem są tzw. płatności push, czyli realizowane w czasie rzeczywistym. 

Cyfrowe rozwiązania mają być też przybliżane i ułatwiane seniorom, np. za pomocą dedykowanych tej grupie wiekowej aplikacji. Organizacje płatnicze chcą edukować i docierać z nowinkami technologicznymi do osób w podeszłym wieku. W przyszłości konsumenci mogą oczekiwać jeszcze prostszych sposobów płatności polegających na automatyzacji procesu. 

Na pewno pojawią się też nowe rozwiązania technologiczne, spersonalizowane, przejrzyste i dostępne na kilka kliknięć, dedykowane osobom robiącym zakupy przeważnie przy użyciu aplikacji. Powinny być one także dopasowane do potrzeb i zachowań konkretnego użytkownika.

Przyszłością jest również standaryzacja metody płatności. W tym roku została wprowadzona nowa usługa Visa mobile, która umożliwia dokonanie płatności przy użyciu numeru telefonu. Rejestrujemy się do usługi w banku, który jest scertyfikowany. Idziemy do sklepu, robimy zakupy, a następnie przechodzimy na podstronę płatności i wybieramy dedykowaną ikonę Visa Mobile. Dzięki temu nie musimy podawać wszystkich danych z karty, a jedynie swój numer telefonu. Wtedy aplikacja mobilna naszego banku przetwarza dane i wysyła push. Kolejny krok to potwierdzenie transakcji własną metodą autoryzującą płatność. Jest to polska nakładka na amerykański standard płatności „clik to pay”. Dzięki temu płatności są ujednolicone, prostsze i bezpieczniejsze. Rozwiązanie to opiera się na przeprowadzonych badaniach, z których wynika, że w przypadku własnych danych osobowych najchętniej podajemy właśnie numer telefonu. Niejednokrotnie jest też tak, że ten pierwszy przypisany nam numer zachowujemy na dłużej, a nawet posiadamy przez całe życie. 

W Polsce jesteśmy chętni do adaptacji najbardziej rozwiniętych i innowacyjnych rozwiązań technologicznych w sektorze bankowym. Duża otwartość na płatności cyfrowe sprawia, że Polska powoli staje się podobna do rynku skandynawskiego. 1 stycznia 2022 roku rząd wprowadził obowiązek płatności elektronicznych dla wszystkich przedsiębiorców akceptujących do tej pory wyłącznie płatności gotówkowe. Oznacza to, że każdy przedsiębiorca w Polsce musi akceptować zarówno płatności gotówkowe, jak i cyfrowe. Według ekspertów kolejnym etapem rozwoju płatności będzie wyeliminowanie z tego procesu tradycyjnych kart płatniczych.

W przyszłości coraz więcej technologicznych rozwiązań będzie jeszcze bliższych człowiekowi. Chodzi o biometrię behawioralną opartą o cechy osobowe lub fizyczne, czyli o rozpoznanie twarzy lub cech, które umożliwią przeprowadzenie transakcji płatniczej na zupełnie innych zasadach. Obecnie biometria wykorzystywana jest na etapie korzystania z różnych aplikacji, a ten sam system identyfikacji użytkownika mógłby być wykorzystany w momencie samej płatności. Na pewno częściej będziemy korzystać z aplikacji mobilnych. Sposób, w jaki posługujemy się telefonem, będzie potwierdzał naszą tożsamość, bez konieczności podawania hasła czy wykonywania dodatkowych czynności. Algorytm sztucznej inteligencji będzie wiedział, że np. codziennie rano ktoś z nas sprawdza media społecznościowe lub dotyka ekranu w odpowiedni dla siebie sposób. W przypadku, kiedy ktoś inny spróbuje skorzystać z naszego urządzenia, sztuczna inteligencja to wychwyci i poprosi o dodatkowe uwierzytelnienie. 

Czy nadchodzi koniec monet i banknotów?

Większość konsumentów coraz częściej płaci za pomocą waluty cyfrowej. Nie oznacza to jednak, że w najbliższym czasie płatności cyfrowe zastąpią tradycyjne formy. Pewne jest to, że cyfrowa waluta jest i będzie coraz szerzej wykorzystywana. Gotówka i karty płatnicze całkowicie nie znikną z rynku, ale z każdym rokiem będą tracić na znaczeniu. 

Częściowa eliminacja monet i banknotów z rynku, przynajmniej w wybranych sektorach, jest nieunikniona i pozostaje wyłącznie kwestią czasu. Stopniowo rząd odbiera nam możliwości transakcji gotówkowych. Ma to związek z wprowadzonymi regulacjami prawnymi mającymi na celu zwiększenie ściągalności podatków. Większe wpływy do budżetu państwa umożliwiła digitalizacja i cyfryzacja rozliczeń. Dodatkowo, aby zachęcić podatników, Ministerstwo Finansów wprowadziło program Podatnik Bezgotówkowy, na którym korzystają zarówno sprzedawcy, jak i konsumenci. Kupujący zyskują wygodę wynikającą z możliwości zapłacenia kartą niemal wszędzie. Z kolei firmy otrzymały ulgę na terminal. Dzięki temu zwiększyła się ich płynność finansowa, bo szybciej otrzymują zwrot VAT-u. 

Wizja wycofania monet i banknotów z rynku na pewno nie jest krótką perspektywą, mimo że metody bezgotówkowe są coraz bardziej popularne, a Polska jest liderem pod względem rozliczeń bezgotówkowych. Podejście organizacji płatniczych do kwestii płatności gotówkowych jest prokonsumenckie. Oznacza to, że jeżeli z jakiś powodów konsumenci nadal chcą posługiwać się banknotami, to do zadań organizacji płatniczych należy umożliwienie im tego. Taką formą jest choćby Cashback– wypłata gotówki w sklepie przy płaceniu kartą. W Polsce zostały też wprowadzone działania, które mają zabezpieczyć osoby posługujące się gotówką. Nie ulega jednak wątpliwości, że płatność bezgotówkowa oszczędza czas. Sprzedawca jest w stanie obsłużyć trzech klientów posługujących się kartą w tym samym czasie, ile zajmuje mu obsługa jednego klienta gotówkowego.

Chcąc odpowiedzieć na pytanie, czy płatności cyfrowe wyprą tradycyjne formy, warto przyjrzeć się rynkom mocno zaawansowanym, jeśli chodzi o płatności bezgotówkowe. Jakiś czas temu w Szwecji i w Wielkiej Brytanii zaczęły podnosić się głosy, że warto zagwarantować możliwość płatności gotówkowych w sklepach, punktach handlowo-usługowych i restauracjach. To rodzaj zabezpieczenia na wypadek sytuacji, w której będzie miała miejsce jakaś awaria i system bankowy przestanie działać. Jest to jasny sygnał, że tak szybko nie rozstaniemy się z monetami i banknotami. 

Źródła:

• https://trojka.polskieradio.pl/artykul/2832381,Portfele-bez-monet-i-banknotow-Czy-przyszlosc-gotowki-w-Polsce-stoi-pod-znakiem-zapytania
• https://businessinsider.com.pl/technologie/digital-poland/cyfrowa-bankowosc-digital-festival-2022/hke6q1p
• https://digitalfestival.pl/cyfrowy-krajobraz-polski-czy-pokochalismy-e-platnosci/
• https://www.youtube.com/watch?v=_IyoNvtWP5c
• https://audycje.tokfm.pl/podcast/129477,Polska-w-awangardzie-cyfrowych-platnosci-Dlaczego-tak-lubimy-placic-bezgotowkowo
• https://www.money.pl/pieniadze/calkowita-eliminacja-gotowki-to-tylko-kwestia-czasu-6663979768474368a.html