Pandemia i niepewna sytuacja na rynku pracy sprawiły, że w ostatnim czasie coraz więcej osób zaczęło myśleć o samozatrudnieniu. Dla początkujących przedsiębiorców najprostszą formą prowadzenia firmy jest jednoosobowa działalność gospodarcza, a do tego jej rejestracja jest całkowicie darmowa. Dowiedz się, kto może ją założyć i jak to zrobić!

Jednoosobowa działalność gospodarcza

Według przepisów polskiego prawa jednoosobowa działalność gospodarcza to zorganizowana działalność zarobkowa, wykonywana we własnym imieniu i w sposób ciągły. Możliwość prowadzenia działalności gospodarczej jest dostępna dla każdego na równych prawach – możesz to zrobić jako osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, ale posiadająca zdolność prawną. Jeśli jesteś pełnoletni, nie musisz spełniać żadnych dodatkowych warunków i możesz samodzielnie prowadzić jednoosobową firmę.

Samo zarejestrowanie firmy w CEIDG (Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej) nic nie kosztuje. Nie jest też wymagane posiadanie określonych środków finansowych, aby móc to zrobić. Choć sam proces zakładania działalności gospodarczej nie jest skomplikowany i możesz to zrobić za pomocą jednego formularza, warto zawczasu przemyśleć kwestie podatkowe i finansowe Twojego przyszłego przedsiębiorstwa i wyposażyć się w choćby podstawową wiedzę w tym zakresie. 

Co powinieneś wiedzieć, zanim zarejestrujesz jednoosobową działalność gospodarczą?

Upewnij się, czy musisz rejestrować firmę

Zarejestrowanie działalności może być na początku stresujące ze względu na konieczność opłacania comiesięcznych składek do ZUS, zanim jeszcze Twoja firma zacznie generować jakiekolwiek przychody. Jeżeli przewidujesz, że Twoje przychody na starcie będą niewielkie, możesz zdecydować się na prowadzenie działalności nierejestrowanej, jednak pod określonymi warunkami:

• przychody z Twojej działalności w żadnym miesiącu nie przekraczają 50% minimalnego wynagrodzenia (w 2022 roku kwota ta wynosi 1505 zł),
• jesteś osobą fizyczną,
• nie wykonujesz działalności w ramach spółki fizycznej,
• nie prowadzisz działalności gospodarczej,
• nie wykonywałeś działalności gospodarczej w ciągu ostatnich 60 miesięcy (5 lat).

Po przekroczeniu limitu przychodów masz obowiązek w terminie 7 dni zarejestrować działalność gospodarczą.

Wybierz nazwę dla swojej firmy

Nazwa powinna zawierać przynajmniej Twoje imię i nazwisko w mianowniku, np. Jan Kowalski. Do nazwy możesz dodać także dodatkowe elementy: profil działalności, Twój pseudonim lub fantazyjne sformułowanie. Miej na uwadze, że jedna osoba fizyczna może posiadać tylko jeden wpis w CEIDG, dlatego poświęć chwilę na przemyślenie swojej nazwy.

Wybierz adres, który podasz w rejestrze

Może to być jedno lub kilka stałych miejsc. Pamiętaj jednak o tym, że musisz posiadać tytuł prawny do każdej nieruchomości, którą zgłaszasz do CEIDG. Może to być prawo własności, prawo użytkowania wieczystego gruntu wraz z prawem własności budynków, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, dzierżawa, najem lub użyczenie.

Wybierz kod PKD

Rejestrując firmę, masz obowiązek przypisać swoją działalność do określonego kodu w Polskiej Klasyfikacji Działalności. Niektóre kody powiązane są z określonymi formami opodatkowania, obowiązkiem posiadania kasy fiskalnej lub rejestracją VAT, dlatego warto sprawdzić to wcześniej. Aby odnaleźć kod PKD właściwy profilowi zakładanej przez Ciebie działalności, skorzystaj z tabeli kodów PKD na stronie ministerstwa.

Sprawdź, czy potrzebujesz pozwolenia

Upewnij się, czy działalność, którą chcesz zarejestrować, wymaga od Ciebie posiadania licencji, koncesji, zezwolenia lub wpisu do rejestru działalności regulowanej.

Wybierz formę opodatkowania

Jedną z decyzji, które musisz podjąć, zanim złożysz wniosek, jest to, w jaki sposób będziesz rozliczał swoje przychody z działalności gospodarczej. Do wyboru masz trzy formy opodatkowania:

• na zasadach ogólnych, według skali podatkowej (dochód opodatkowany jest stawką 12% lub 32% po przekroczeniu 120 000 zł dochodu),
• według stawki liniowej (stawka podatkowa 19%),
• ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych.

Sprawdź, czy musisz płacić VAT

VAT płacisz niezależnie od podatku dochodowego PIT i od tego, na jakich zasadach rozliczasz PIT. Przedsiębiorcy co do zasady mają obowiązek zarejestrowania się do VAT, istnieją jednak wyjątki od tej reguły. Nie musisz rejestrować się jako płatnik VAT, jeżeli:

• Twoja sprzedaż nie przekracza limitu 200 000 zł rocznie,
• sprzedajesz wyłącznie towary i usługi zwolnione z VAT.

Jeżeli okaże się, że jesteś płatnikiem VAT, powinieneś zarejestrować się, składając formularz VAT-R.

Zdecyduj o formie prowadzenia księgowości

Księgowość swojej firmy możesz prowadzić w formie uproszczonej (w podatkowej księdze przychodów i rozchodów lub w ewidencji przychodów przy ryczałcie) albo w formie pełnej – w księgach rachunkowych. Warto w tym momencie zdecydować, czy będziesz prowadził księgowość samodzielnie, czy też skorzystasz z usług księgowej lub biura rachunkowego. 

Wybierz rachunek bankowy

Prowadząc działalność gospodarczą, możesz korzystać ze swojego prywatnego rachunku bankowego lub rachunku firmowego. Założenie osobnego konta firmowego pozwoli Ci zachować większy porządek w finansach, mieć kontrolę nad wydatkami i przychodami w firmie, a nawet wypłacać sobie comiesięczną pensję na swoje osobiste wydatki. 

Sprawdź, jakie składki zapłacisz do ZUS

Jako przedsiębiorca masz obowiązek opłacania comiesięcznych składek na ubezpieczenie do ZUS. Jeżeli dopiero zakładasz swoją działalność, przysługuje Ci ulga na start, a po 6 miesiącach możesz skorzystać z kolejnej możliwości obniżenia stawki i przez 24 miesiące opłacać niższe składki. Wysokości składek mogą z roku na rok ulec zmianie, dlatego śledź na bieżąco zmieniające się przepisy.

Zarejestruj firmę

Aby założyć jednoosobową działalność gospodarczą, należy wypełnić formularz CEIDG-1. Wniosek możesz złożyć na jeden z kilku możliwych sposobów:

• online na stronie ministerstwa,
• osobiście w dowolnym urzędzie miasta lub gminy,
• pocztą, wysyłając wniosek listem poleconym.

Składając wniosek online, system sam przygotuje dla Ciebie również wniosek o zgłoszenie do ZUS/KRUS, GUS i urzędu skarbowego. Od razu będziesz też mógł zarejestrować się jako podatnik VAT. Decydując się na wysyłkę formularza CEIDG-1 pocztą lub składając go osobiście, nie zapomnij o dopełnieniu pozostałych formalności!

Po pomyślnym zarejestrowaniu działalności kolejnym ważnym krokiem jest zdobycie numeru REGON i NIP. Wpis Twojej firmy w CEIDG powinien pojawić się najpóźniej następnego dnia roboczego po złożeniu wniosku. A potem… możesz świętować oficjalne otwarcie firmy i budować odnoszący sukcesy biznes!

Źródła:

• https://www.biznes.gov.pl/pl/portal/00120
• https://www.biznes.gov.pl/pl/portal/00170
• https://www.biznes.gov.pl/pl/opisy-procedur/-/proc/736
• https://poradnikprzedsiebiorcy.pl/-jednoosobowa-dzialalnosc-gospodarcza-krok-po-kroku