Kawa to rytuał i część codziennego życia ludzi na całym świecie. Od aromatycznych ziaren pochodzących z plantacji Ameryki Łacińskiej, przez intensywne smaki Afryki, aż po delikatne nuty azjatyckich kaw – różnorodność kawowych smaków jest niemal nieskończona. Dowiedz się, skąd wziął się zwyczaj picia kawy i jak przygotowuje się ją w różnych zakątkach świata!

Kawa wywodzi się z Afryki

Według legendy w około IX wieku w Etiopii pasterz imieniem Kaldi zauważył, że jego kozy stają się bardziej energiczne po zjedzeniu czerwonych jagód z pewnego krzewu. Zaintrygowany postanowił sam spróbować tych jagód i odkrył, że wywierają one podobny efekt na ludzi. Historia ta szybko się rozprzestrzeniła, a ziarna kawy zaczęły być wykorzystywane na różne sposoby, od żucia po przygotowywanie naparów.

Wkrótce kawa dotarła do Półwyspu Arabskiego, gdzie zaczęto ją parzyć w formie napoju znanego jako „qahwa”. Jednym z ważniejszych momentów w historii kawy było otwarcie pierwszych kawiarni w Konstantynopolu w XV wieku. Te miejsca, zwane „qahveh khaneh”, szybko stały się ośrodkami społecznego życia, gdzie ludzie spotykali się, aby dyskutować o polityce, literaturze i sztuce.

Również Europejczycy szybko zakochali się w kawie, która dotarła do nich za pośrednictwem Imperium Osmańskiego. Kawa i rytuał jej spożywania szybko podbiła gust bogatszych warstw społecznych, dzięki czemu w XVII wieku w dużych europejskich miastach działały tysiące kawiarni, które stały się miejscami spotkań, rozmów i debat.

Dowodem na to, że kawa nie zna granic jest fakt, że dotarła również w przestrzeń kosmiczną J. Stało się to możliwe dzięki specjalnym maszynom do parzenia kawy, zaprojektowanym przez Włoską Agencję Kosmiczną tak, aby działały w warunkach nieważkości. Dzięki temu w 2015 roku astronauci na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej mogli się delektować aromatycznym espresso.

Arabika czy Robusta?

Najbardziej popularne gatunki kawy to arabika i robusta. Arabika (Coffea arabica) pochodzi z wyżyn Etiopii i charakteryzuje się delikatnym, złożonym smakiem z nutami owoców i kwiatów. Ziarna arabiki mają niższą zawartość kofeiny i są bardziej podatne na choroby, co czyni je droższymi w uprawie.

Z kolei robusta (Coffea canephora) pochodzi z nizin tropikalnych Afryki Zachodniej. Ziarna robusty mają mocniejszy, bardziej gorzki smak i wyższą zawartość kofeiny. Są również bardziej odporne na szkodniki i choroby, co sprawia, że są tańsze w produkcji. Dzięki swojej mocy robusta jest często wykorzystywana w espresso, gdzie jej intensywny smak i kremowa konsystencja są bardzo cenione.

Największe plantacje kawy

Obecnie największe plantacje kawy na świecie znajdują się w krajach takich jak Brazylia, Wietnam, Kolumbia i Etiopia. Brazylia jest największym producentem kawy, odpowiadając za około 40% światowej produkcji. Wietnam zajmuje drugie miejsce, specjalizując się głównie w uprawie robusty. Kolumbia i Etiopia są znane z produkcji wysokiej jakości arabiki, z charakterystycznymi smakami i aromatami.

Dbając o ekologię i zrównoważony rozwój, warto wybierać kawy oznaczone certyfikatami Fair Trade, Rainforest Alliance lub organicznymi. Certyfikaty te gwarantują, że kawa została wyprodukowana zgodnie z zasadami sprawiedliwego handlu, ochrony środowiska oraz zrównoważonego rolnictwa.

Kawa na świecie

Kultura kawy różni się w zależności od regionu, a każdy kraj ma swoje unikalne metody parzenia i serwowania tego napoju. Poniżej przedstawiamy kilka interesujących przykładów z różnych zakątków świata.

Włoska sztuka picia kawy

Włochy są znane z miłości do kawy, a espresso jest tam wręcz kultowym napojem. Espresso to mała, ale bardzo mocna kawa, przygotowywana poprzez przepuszczanie gorącej wody pod wysokim ciśnieniem przez drobno mieloną kawę. Typowy włoski sposób picia kawy to szybkie espresso na stojąco w kawiarni, często towarzyszące szybkim rozmowom z baristą.

Cappuccino, kolejny klasyczny włoski napój kawowy, składa się z espresso, gorącego mleka i spienionego mleka, tworząc harmonijną kompozycję smaków. Tradycyjnie Włosi piją cappuccino tylko do południa, uważając je za napój śniadaniowy.

Warto również wspomnieć o kawiarce Bialetti, ikonie włoskiego designu, która zrewolucjonizowała sposób parzenia kawy w domach. Alfonso Bialetti wynalazł w 1933 roku Moka Express, czyli kawiarkę, która pozwala na przygotowanie espresso na kuchence gazowej. Moka stała się symbolem włoskiej kawowej kultury i jest używana przez miliony ludzi na całym świecie do przygotowywania intensywnej, aromatycznej kawy w domowym zaciszu.

Kultura kawy we Włoszech jest głęboko zakorzeniona w codziennym życiu, a kawa odgrywa ważną rolę społeczną. Włosi cenią sobie jakość i smak kawy, co sprawia, że ich napoje kawowe są cenione na całym świecie.

Bogata tradycja kawy tureckiej

Kawa turecka to nie tylko napój, ale również ważny element kultury i tradycji. Przygotowuje się ją w specjalnym naczyniu zwanym „cezve”, w którym zmielona kawa, cukier i woda są gotowane na małym ogniu. Kawa turecka jest bardzo mocna i serwowana w małych filiżankach, z osadem z fusów na dnie. Ceremonia picia kawy tureckiej jest często związana z tradycją wróżenia z fusów.

Delikatne smaki kawy z syphon

W Japonii kawa jest przygotowywana w unikalny sposób za pomocą urządzenia zwanego syphon. Proces parzenia kawy w syphonie przypomina eksperyment chemiczny – kawa jest podgrzewana, a następnie parzona za pomocą ciśnienia i próżni. Rezultatem jest kawa o delikatnym, czystym smaku, który jest niezwykle popularny w japońskich kawiarniach.

Tradycyjna ceremonia kawowa

W Etiopii, kraju pochodzenia kawy, ceremonia kawowa jest ważnym rytuałem społecznym. Ziarna kawy są najpierw ręcznie prażone na patelni, a następnie mielone i parzone w specjalnym naczyniu. Cały proces może trwać kilka godzin, a kawa jest serwowana z dużą ilością cukru lub soli. Ceremonia kawowa w Etiopii to czas na rozmowy i budowanie więzi społecznych.

Słodka kawa z mlekiem skondensowanym

Wietnam jest jednym z największych producentów kawy na świecie, a ich unikalna metoda parzenia kawy z mlekiem skondensowanym zdobyła popularność na całym świecie. Kawa wietnamska jest parzona w specjalnym filtrze zwanym „phin” i serwowana z dużą ilością słodkiego mleka skondensowanego. Napój ten jest zazwyczaj podawany na zimno z lodem, co czyni go idealnym na gorące dni.

Kawa dla każdego

Brazylia jest największym producentem kawy na świecie, a kawa jest tam nieodłącznym elementem codziennego życia. Brazylijczycy piją kawę przez cały dzień, często w formie „cafezinho” – małej, mocnej kawy serwowanej z dużą ilością cukru. W brazylijskich domach i biurach kawa jest często przygotowywana w dużych ilościach i dzielona z gośćmi oraz współpracownikami.

Kawowi rekordziści

Co ciekawe, największym spożyciem kawy na mieszkańca mogą pochwalić się kraje Europy Północnej: Finlandia, Norwegia i Szwecja. Statystyczny Fin wypija około 12 kg kawy rocznie, co odpowiada około czterem filiżankom dziennie. Kultura picia kawy w tych krajach jest głęboko zakorzeniona w codziennym życiu, a przerwy na kawę, znane jako „kahvitauko” w Finlandii i „fika” w Szwecji, są ważnym elementem dnia pracy.

Najdroższa kawa świata

Najdroższe kawy na świecie to często produkty o wyjątkowym pochodzeniu i procesie produkcji.

• Kopi luwak to jedna z najdroższych kaw na świecie. Pochodzi z Indonezji i jest produkowana z ziaren, które zostały zjedzone, strawione i wydalone przez cywetę – małe zwierzę podobne do kota. Proces trawienia nadaje ziarnom unikalny smak. Cena kopi luwak może wynosić od 500 do 1000 dolarów za kilogram.
• Black Ivory Coffee z Tajlandii jest równie luksusowym produktem. Powstaje z ziaren, które zostały zjedzone i wydalone przez słonie. Proces fermentacji w przewodzie pokarmowym słonia nadaje kawie delikatny, ale złożony smak. Cena black ivory coffee może sięgać nawet 1500 dolarów za kilogram.

Od delikatnych smaków arabiki po intensywną robustę, od szybkiego espresso we Włoszech po ceremonialną kawę w Etiopii – kawa ma wiele odcieni i smaków. W poznawaniu bogactwa smaków kawy pomagają ekspresy na kapsułki, które pozwalają na szybkie i łatwe przygotowanie różnorodnych kawy o wysokiej jakości w domowym zaciszu.

Kawa łączy ludzi na całym świecie, a rytuał jej picia zbliża nas i tworzy przestrzeń do dialogu. Niezależnie od tego, gdzie się znajdujemy, kawa pozostaje napojem, który zachęca do rozmów i wspólnego spędzania czasu. Poznanie różnorodnych metod parzenia i serwowania kawy to fascynująca podróż, która pozwala lepiej zrozumieć kulturę i tradycje różnych narodów. Następnym razem, gdy sięgniesz po filiżankę kawy, zastanów się, jakie historie i smaki kryją się w każdym łyku tego aromatycznego napoju.