Pokolenie Z (16-25 lat) nie tylko wierzy, że będzie lepiej – ono działa, żeby tak było. To wyniki badania Credit Agricole, które teraz stały się także inspiracją do przygotowania wystawy dla Centrum Legal (Communication) Design Uniwersytetu SWPS we Wrocławiu.

Zetki, czyli osoby w wieku 16-25 lat, to pokolenie, które wbrew stereotypom – wcale nie cechuje się finansową nieporadnością. Wręcz przeciwnie. Z przeprowadzonych przez Credit Agricole badań wynika, że choć wielu z nich dopiero wkracza na rynek pracy, mają zaskakujące podejście do pieniędzy. 62 proc. z nich ocenia swoją aktualną sytuację finansową jako raczej dobrą, a niemal połowa wierzy, że w przyszłości będzie jeszcze lepiej. Nie chodzi tu o marzycielski optymizm – to raczej podejście „jeszcze nie jestem tam, gdzie chcę, ale wiem jak się tam dostać”.

Finansowy freestyle – jak Zetki podchodzą do oszczędzania

Choć 31 proc. przedstawicieli młodego pokolenia, deklaruje, że w ogóle nie oszczędza (najmniej w porównaniu do starszych pokoleń), nie oznacza to, że ignoruje temat pieniędzy. Aż 59 proc. z nich aktywnie szuka informacji o tym, jak i gdzie warto oszczędzać – głównie w sieci, a niekoniecznie w bankowych broszurach. Jednocześnie 26 proc. pokolenia przyznaje, że trudno im się zmobilizować do regularnego odkładania – co wcale nie dziwi, biorąc pod uwagę tempo życia i pokusy codziennego wyjścia ze znajomymi. Mimo to 56 proc. stosuje sprytne rozwiązanie: trzyma środki na koncie, do którego nie ma szybkiego dostępu. To ich sposób, żeby nie „przejeść” wszystkiego w aplikacjach do zamawiania jedzenia czy przy kolejnej promocji w ulubionym sklepie.

Oszczędzanie, ale nie kosztem przyjemności

Co ciekawe, Zetki bardzo rzadko decydują się na rezygnację z przyjemności. Wakacje? Jak najbardziej. Kino, koncert, nowy tatuaż – jeśli coś sprawia im frajdę, nie chcą z tego rezygnować. Oszczędzają głównie z myślą o konkretnych celach: wyjazd, samochód, większy zakup lub po prostu „na wszelki wypadek”. To pokolenie, które lubi mieć plan B, ale nie chce, żeby plan A był nudny. W ich podejściu widać wyraźny balans, chcą mieć zabezpieczenie, ale nie kosztem życia tu i teraz.

Nie można też pominąć ich zmysłu łowcy. Niemal 80 proc. Zetek aktywnie poszukuje promocji i rabatów – zarówno w sieci, jak i stacjonarnie. Dla nich odnalezienie okazji to nie tylko oszczędność, ale też frajda. Mogłoby się wydawać, że szukanie okazji to domena starszych pokoleń – to właśnie młodzi przodują w tej kategorii, z aplikacjami w ręku.

Królowie drugiego obiegu

Pokolenie Z to też najbardziej świadome pokolenie, jeśli chodzi o konsumpcję. 66 proc. z nich sprzedaje rzeczy, których już nie używa – ubrania, sprzęt elektroniczny, meble – wszystko może dostać drugie życie. Aż 56 proc. regularnie kupuje ubrania z drugiej ręki, często traktując to nie tylko jako sposób na oszczędność, ale też wyraz stylu, czy troski o planetę.

Dla nich używane nie znaczy gorsze – przeciwnie, często bardziej unikalne, świadome i odpowiedzialne. To pokolenie, które wniosło ideę „zero waste” na zupełnie nowy poziom – nie tylko w kuchni, ale i w szafie.

Zetki uczą się na własnych zasadach

Młodsze pokolenie to generacja, która nie boi się przyznać, że nie wie jak najlepiej oszczędzać, ale tego chcą się nauczyć. Zamiast polegać na radach starszych pokoleń, które nie zawsze rozumieją nowoczesne realia, szukają wiedzy tam, gdzie im najbliżej – w mediach społecznościowych, forach internetowych, Facebooku oraz u rówieśników. Mimo, że jeszcze nie wszystko mają poukładane, to kierunek, który obrali, jest wyraźny – chcą być coraz bardziej świadomi, niezależni i gotowi na przyszłość.

„Ścieżka generacji w oszczędzaniu” – wystawa Uniwersytetu SWPS i Credit Agricole

Bank Credit Agricole i Centrum Legal (Communication) Design Uniwersytetu SWPS we Wrocławiu przygotowały wystawę grafik inspirowanych wynikami badań na temat… kultury oszczędzania Polaków. Prace artystów prezentują zróżnicowane nawyki finansowe poszczególnych pokoleń.

Bank Credit Agricole od lat bada oszczędnościowe postawy Polaków, wspiera edukację finansową i promuje świadome zarządzanie budżetem. Wykorzystuje w tym celu wiele działań, m.in. animuje już ponad 7,5 tys. społeczność #WyzwanieOszczędzanie na profilu Facebook.

– Szukaliśmy nowych, nietypowych sposobów, żeby poruszyć temat oszczędzania. Bardzo ucieszyła nas propozycja Uniwersytetu SWPS we Wrocławiu. Idea interpretacji naszych badań* w postaci artystycznych grafik jest świeża, niespotykana. Na pewno zachęci kolejne osoby do refleksji, przyjrzenia się swojemu sposobowi zarządzania pieniędzmi, oszczędzania – mówi Katarzyna Kierzkowska, badaczka z Credit Agricole.

Wystawa „Ścieżka generacji w oszczędzaniu” to zaproszenie do odkrywania zmieniających się podejść do finansów i zarządzania pieniędzmi na przestrzeni dekad. Ekspozycja przenosi w świat finansowych nawyków Generacji Silver, X, Y i Z, ukazując różnice między tradycyjnym oszczędzaniem a nowoczesnymi metodami zarządzania budżetem. Każda generacja ma swój własny sposób myślenia o pieniądzach – od oszczędności na czarną godzinę, przez dywersyfikację inwestycji, aż po cyfrowe portfele i aplikacje do zarządzania wydatkami. W przestrzeni wystawy historie różnych pokoleń łączą się w jeden narracyjny szlak, który nie daje jednoznacznych odpowiedzi, lecz prowokuje do refleksji i zadania sobie pytania: czym oszczędzanie jest dla mnie?

Autorami i producentami wystawy są Zuzanna Zysiek i Michał Hadzik, doktoranci w Instytucie Projektowania Uniwersytetu SWPS.  Jak podkreślają: „Oszczędzanie nie ma jednej definicji. Nasza wystawa to opowieść o zmianach, jakie zachodziły w podejściu do finansów na przestrzeni pokoleń. To wizualna i narracyjna podróż, która pokazuje, jak bardzo ewoluowało myślenie o pieniądzach – od zachowawczej ostrożności, przez stabilność i planowanie, aż po cyfrową elastyczność i natychmiastowość. Ta wystawa nie daje jednoznacznych odpowiedzi – ale stawia pytania, które warto sobie zadać”.

A jeśli chodzi o pokolenie Zet, to Michał Hadzik dodaje: Praca nad tą generacją sprawiła mi najwięcej trudności. Wynika to z faktu, że nie jest to pokolenie utożsamiane z kapitałem, który pozwalałby na efektywne oszczędzanie. Z drugiej strony nie można im odmówić zaradności, a sam temat finansów jest dla nich bardzo ważny. Wyzwaniem jest budowanie świadomości finansowej wśród przedstawicieli generacji Z, co jest niezwykle istotne dla stabilizacji ich przyszłego budżetu domowego. Dlatego z dużym zainteresowaniem przyglądam się, jaką ofertę i w jaki sposób bada ją promować instytucje finansowe skierowane właśnie do tej grupy.

Jedno jest pewne – pokolenie Z pokazuje, że oszczędzanie może być nowoczesne, odpowiedzialne i po prostu fajne.

Wystawę „Ścieżka generacji w oszczędzaniu” w Galerii Grafiki USWPS we Wrocławiu przy ul. Ostrowskiego 30b będzie można oglądać do 7 maja, od 8:00 do 20:00, również w weekendy. Wstęp wolny.

*Badanie CAWI zrealizowane w sierpniu 2024 roku, na panelu badawczym Ariadna, N=2084, próba ogólnopolska, reprezentatywna, wiek 16+.