Książki audio, znane również jako audiobooki, od lat zyskują na popularności. Dla wielu osób stają się one nieodłącznym elementem codzienności, zmieniając sposób, w jaki przyswajamy literaturę. Ale czym właściwie są audiobooki i dlaczego warto się nimi zainteresować? W jakim stopniu różnią się one od tradycyjnych książek i jak wypadają w zestawieniu porównawczym?

Początki audiobooków

Pierwsze próby tworzenia książek audio miały miejsce już w pierwszej połowie XX wieku. Dokładniej w latach 30. XX wieku, z inicjatywy amerykańskiego filantropa i założyciela Amerykańskiej Fundacji na rzecz Niewidomych, M.C. Migela, powstały pierwsze nagrania książek mówionych dla osób niewidomych. Miały pomóc weteranom wojennym, którzy stracili wzrok, a także wesprzeć społeczność niewidomych w dostępie do literatury i edukacji​. ​W Polsce pierwsze nagrania książek na kasetach magnetofonowych pojawiły się w latach 70. XX wieku, jednak prawdziwy rozkwit audiobooków – w dostępnej obecnie, najpopularniejszej formie – nastąpił dopiero wraz z rozwojem technologii cyfrowych i Internetu w XXI wieku.

Czym zatem są znane nam dzisiaj audiobooki? Audiobooki to nic innego jak nagrane wersje książek, które można odsłuchiwać. Najważniejszą różnicą między audiobookiem a tradycyjną książką jest sposób przekazu treści. W przypadku tradycyjnej książki, czytelnik samodzielnie przyswaja tekst, w audiobookach natomiast słuchacz otrzymuje treść za pośrednictwem głosu lektora.

Audiobook vs tradycyjna książka – podstawowe różnice

Przekaz i interpretacja

W przypadku tradycyjnych książek interpretacja leży w gestii czytelnika. To on decyduje o tempie czytania, intonacji i emocjach towarzyszących poszczególnym fragmentom. W audiobookach z kolei interpretacja tekstu narzucona jest przez lektora. Może to być zarówno zaletą, jak i wadą. Dobry lektor potrafi wzbogacić treść książki, nadając jej dodatkowy charakter, jednak może również narzucać sposób interpretacji, który niekoniecznie musi odpowiadać wyobrażeniom słuchacza.

Rola lektora w książkach audio

Lektor w książkach audio odgrywa kluczową rolę w kształtowaniu odbioru treści. Często są to osoby znane medialnie, aktorzy filmowi lub teatralni, którzy swoim profesjonalizmem i rozpoznawalnym głosem przyciągają słuchaczy. W przypadku książek, które doczekały się adaptacji filmowej, zdarza się, że lektorami są aktorzy grający w filmie, co dodaje dodatkowego smaku interpretacji. Niektóre pozycje książkowe korzystają z kilku różnych lektorów w ramach jednej opowieści, przypisując poszczególnym postaciom różne głosy. Taki podział na głosy damskie i męskie, zależny od płci postaci prowadzących dialog, wzbogaca doznania słuchowe, czyniąc je bardziej realistycznymi i angażującymi. Dzięki temu audiobooki mogą dostarczać wrażeń podobnych do słuchowisk radiowych, wprowadzając słuchacza w świat literatury w niezwykle barwny i zróżnicowany sposób.

Skupienie i wygoda

Audiobooki oferują wyjątkową wygodę. Można ich słuchać praktycznie wszędzie: w samochodzie, podczas biegania, sprzątania czy gotowania. Oznacza to, że możemy „czytać” książki w sytuacjach, gdy trzymanie książki i skupienie się na tekście byłoby niemożliwe. Jednakże taka forma lektury może wpływać na nasze skupienie. Tradycyjne książki wymagają pełnej uwagi, co sprzyja głębszemu zanurzeniu się w treść. Audiobooki, słuchane w trakcie innych czynności, mogą niekiedy umykać naszej pełnej uwadze.

Nowy sposób na lekturę – zalety audiobooków

Dostępność i różnorodność

Audiobooki to ogromna wygoda, zwłaszcza dla osób, które mają trudności z tradycyjnym czytaniem, np. ze względu na problemy ze wzrokiem. Ponadto audiobooki są dostępne w formacie cyfrowym, co oznacza, że możemy je pobrać na telefon lub inny przenośny odtwarzacz i mieć ze sobą wszędzie. Jest to ich niezwykła zaleta szczególnie kiedy sporo czytamy i podróżujemy, nie musimy się wtedy martwić o nadmiarowy bagaż.

Rozwijanie umiejętności słuchania

Słuchanie audiobooków może pomóc nam rozwijać zdolność koncentracji na dźwiękach i umiejętność aktywnego słuchania. To również świetny sposób na naukę języków obcych, gdzie można łączyć przyjemne z pożytecznym – słuchając książki w oryginalnym języku, uczymy się wymowy, intonacji i kontekstu użycia słów.

Wzbogacenie codziennych czynności

Audiobooki mogą zamienić nudne, rutynowe czynności w czas spędzony na obcowaniu z literaturą. Gotowanie, sprzątanie czy dojazd do pracy mogą stać się przyjemniejsze, gdy towarzyszy im interesująca opowieść.

Poprawa nastroju i relaks

Głos dobrego lektora może działać kojąco i relaksująco, pomagając nam się odprężyć po ciężkim dniu. Słuchanie audiobooków przed snem może również być świetnym sposobem na wyciszenie i spokojny sen. Jest to też świetna alternatywa dla czytania przed snem dzieciom, kiedy nie zawsze mamy na to czas. Wtedy naszą rolę przejmuje lektor.

Platformy z audiobookami

W Polsce istnieje wiele platform, które oferują dostęp do audiobooków. Najpopularniejsze z nich to:

• Audioteka – jedna z największych platform, oferująca szeroki wybór książek w formie audio, zarówno polskich, jak i zagranicznych. Dla nowych abonamentów w aplikacji CA24 Mobile czeka wyjątkowa promocja – 30 dni bezpłatnego dostępu do audiobooków w Audioteka Klub Oferta jest ważna do 31.10.2024).
• BookBeat – to aplikacja, która oferuje dostęp do tysięcy audiobooków i e-booków wszelkiego gatunku. Już teraz w Klubie Korzyści na nowych abonamentów czeka 30 godzin darmowego słuchania przez 45 dni (Oferta jest ważna do 31.12.2024).
• Empik Go – platforma należąca do sieci Empik, oferująca audiobooki, e-booki oraz podcasty.
• Storytel – międzynarodowa platforma, która zyskała dużą popularność również w Polsce, oferująca dostęp do tysięcy tytułów w formie abonamentu.
• Legimi – platforma oferująca dostęp do audiobooków oraz e-booków w ramach jednego abonamentu, umożliwiająca korzystanie z szerokiej biblioteki tytułów.

Dlaczego warto wypróbować audiobooki?

Nowe doświadczenie literackie

Audiobooki to przede wszystkim nowy sposób doświadczania literatury. Dla wielu osób mogą one stać się urozmaiceniem codziennej rutyny, oferując nowe doznania i pozwalając odkryć książki w inny sposób.

Oszczędność czasu

Dzięki audiobookom możemy „czytać” więcej, wykorzystując czas, który normalnie byłby przeznaczony na inne, mniej angażujące czynności. Możemy przyswajać treści w trakcie wykonywania codziennych obowiązków, co pozwala na efektywniejsze zarządzanie czasem.

Sposób na trudności z czytaniem

Audiobooki są idealnym rozwiązaniem dla osób, które mają trudności z tradycyjnym czytaniem, np. z powodu zmęczonych oczu po ośmiogodzinnej pracy przed komputerem czy dysleksji. Dla takich osób słuchanie książek może być znacznie łatwiejsze i przyjemniejsze.

Bogactwo dostępnych tytułów

Współczesne platformy z audiobookami oferują ogromny wybór tytułów, zarówno klasyki literatury, jak i nowości wydawnicze. Można znaleźć książki z niemal każdej dziedziny – od powieści, przez literaturę faktu, po poradniki i kursy językowe. Świetną opcję stanowi możliwość wypożyczania danego tytułu cyfrowo w ramach abonamentu. Na podobnej zasadzie jak korzystamy z tradycyjnych bibliotek, z tą tylko różnicą, że interesująca nas książka w formie papierowej może już być komuś wypożyczona. W dodatku możliwości zakupu na bieżąco wychodzących, najświeższych tytułów przez biblioteki są ograniczone.

Relaks i odprężenie

Dobrze nagrany audiobook, z odpowiednią intonacją lektora, może działać relaksująco i pomagać w odprężeniu się po ciężkim dniu, a nawet wpływać kojąco i ułatwiać zasypianie, jak to ma miejsce w przypadku czytania bajek dzieciom na dobranoc. Może to być również świetny sposób na wyciszenie się przed snem, zamiast przeglądania ekranu telefonu czy tabletu.

Audiobooki to dynamicznie rozwijająca się forma odbioru literatury, która zyskuje coraz większą popularność. Oferują wygodę, dostępność oraz nowe doświadczenia literackie, które mogą wzbogacić naszą codzienność.

Jeśli jeszcze nie miałeś okazji spróbować książek audio, warto dać im szansę. Być może odkryjesz w nich coś, co na zawsze zmieni Twój sposób „czytania” książek. Kolejnym argumentem za powinno być to, że większość portali oferujących audiobooki umożliwia przetestowanie tej formy zupełnie za darmo w ramach okresu próbnego.

Źródła: https://www.afb.org/afb100/our-history